Orta Karadeniz Bölgesi bazı kestane genotiplerinin yaprak ve stoma özellikleri / Nazan Kurt ; Danışman Ümit Serdar

Abstract

Bu araştırma Orta Karadeniz Bölgesi’nden seçilmiş bazı kestane genotiplerinin yaprak ve stoma özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada Ordu’nun Fatsa ilçesindeki deneme bahçesinden Ağustos 2006 ve 2007’de alınan örneklerde yaprak ve stoma özellikleri incelenmiştir. Bu çalışmada materyal olarak SE 3-12, SA 5-1, SE 21-2, SE 21-9, 552-8, 556-7 ve 556-8 kestane genotipleri ile Sarıaşlama (Klon 51111) çeşidi kullanılmıştır. Yapraklarda diş şekilleri nokta ile testere arasında değişmiştir. Yaprak sapının birleştiği yer olan yaprak ayası tabanının şekli ise hem tipler hem de tip içinde dar açılı ile kalp şekli arasında değişmiştir. Yaprakların üst yüzeylerinde yan damarlar tüysüz, alt yüzeyleri ile orta damarda genotiplere göre farklı yoğunluklarda tüylülük tespit edilmiştir. Tüm genotiplerde stomalar yaprak epidermisi üzerinde genellikle merkezdeki bir stoma hücresinden çevreye doğru halka şeklinde bir dağılım göstermiştir. Çalışmada incelenen tüm kantitatif özelliklerde genotipler arasında istatistiksel farklılıklar bulunmuştur. Genotiplere göre yaprak ayası genişliği 4.03-6.74 cm, uzunluğu 17.0-23.5 cm, alanı 60.5-112.2 cm2, yaprak ayası genişlik/uzunluk oranı 0.19-0.34, yaprak sapı uzunluğu 1.86-2.93 cm, yaprak uzunluğu 19.9-25.7 cm, yaprak ayası genişliği/yaprak uzunluğu oranı 0.16-0.31, diş genişliği 1.01-3.31 mm, diş uzunluğu 1.80-5.18 mm, dişlerde genişlik/uzunluk oranı 0.39-0.74, iki diş arası mesafe 7.09-12.21 mm, stoma eni 16.3-19.3 µm, stoma boyu ise 22.8-26.1 µm, stomada en/boy oranı 0.71-0.76 ve stoma sayısı 283.7-473.5 adet/mm2 arasında değişmiştir. Araştırma sonucunda, yaprak ayası eni, boyu, yaprak ayası en/boy oranı, yaprak uzunluğu, yaprak ayası eni/yaprak uzunluğu, yaprak alanı, diş şekli, iki diş (yan damarlar) arası mesafe ve stoma boyutlarının çeşitlerin tanımlanmasında daha güvenilir kriterler olduğu belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: kestane, stoma, yaprak özellikleri