Bafra ovasında sebze olarak kullanılan yabani bitkilerin toplanması, bazı besin içeriklerinin saptanması ve ıslah amaçlı olarak değerlendirilmesi / Cüneyt Civelek; Danışman Ahmet Balkaya

Abstract

özet.,Ülkemiz, yabani olarak yetisen bitki türleri açısından oldukça zengin bir ülkedir.Biyolojik çesitliliğin genislemesinde yerel genetik kaynaklar büyük bir öneme sahiptir.Yabani bitki türleri özellikle çesit ıslah programlarında gen havuzlarına temelolusturacakları için koruma altına alınmaları gereklidir. Bu çalısma, Bafra Ovasındasebze olarak değerlendirilen yabani bitkilerin toplanması, bazı besinsel içeriklerininsaptanması ve ıslah amaçlı olarak değerlendirilmesi amacıyla, 2009–2011 yılları arasındayürütülmüstür. Yapılan sörvey çalısmaları sonucunda, Bafra Ovasında sebze olarakkullanılan 21 yabani bitki türü toplanmıstır. Bu türlerin ıslah amaçlı olarak değerlendirilebilmesi amacıyla, doğal olarak yetistikleri ortamlardan tohumları hasatedilmistir. Toplanan yabani bitki türlerinin, bitki, çiçek, yaprak ve tohum özellikleriincelenerek her bir tür için bitki özellik belgeleri olusturulmustur. Sebze olarakdeğerlendirilen bu bitki türlerinin, yöredeki değerlendirme sekilleri de belirlenmistir.Ayrıca bu türlerin besinsel içeriklerinin tespit edilmesine yönelik olarak, % nem, kurumadde, kül, protein, N, P, K, Mg, Ca, Fe, Mn ve Zn gibi bazı besinsel içerikleri desaptanmıstır. Elde edilen analiz sonuçları; incelenen besinsel özelliklerin birçoğuyönünden bu yabani türlerin, yaprağı tüketilen bazı kültür türlerine göre daha zengin içeriğe sahip olduklarını göstermistir. Besleyici özelliklerinin yanı sıra tıbbi özellikleri vekültür bitkilerine olan akrabalıkları da dikkate alındığında, bu yabani bitki türlerininkültüre alınmaları ve bununla ilgili olarak gelecekte daha fazla çalısma yapılmasınıngerekliliği daha iyi anlasılmaktadır. Bu arastırma, yörede yabani türlerin ıslahı ve kültüre alınması konusunda baslangıç çalısması niteliğindedir. Önümüzdeki yıllarda bu türlerleilgili olarak ayrıntılı ıslah programlarının olusturulması hedeflenmektedir.