Amasya ili soğan ekiliş alanlarında sorun olan fungal hastalık etmenlerinin belirlenmesi üzerine çalışmalar / Muharrem Türkkan; Danışman Gürsel Karaca.

Abstract

Bu çalışmada, Amasya ili soğan ekiliş alanlarında sorun olan fungal hastalık etmenleri, bunların yayılışları ve yoğunlukları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 2000 ve 2001 yıllarında toplam 110 soğan tarlasında inceleme yapılmıştır. Çalışma sonucunda, inceleme yapılan soğan alanlarında Mildiyö ve Pas hastalıklarının çok düşük oranlarda görüldüğü, en yaygın ve şiddetli hastalığın ise Kök Çürüklüğü hastalığı olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın ilk yılında Amasya ili soğan ekiliş alanlarının %95,7'sinin, 2001 yılında ise %100'ünün kök çürüklüğü etmenleriyle bulaşık olduğu ve hastalığın bitkilerde 2000 yılında %49,1 oranında, 2001 yılında ise %70,7 oranında yaygın olduğu saptanmıştır. Hastalık şiddetinin 2000 yılında %34,3 ve 2001 yılında ise %42,4 olduğu tespit edilmiştir. Kök çürüklüğü hastalığına yakalanmış bitkilerden yapılan izolasyonlardan, %93,41 oranında Fusarium spp., %4,26 oranında Rhizoctonia spp., %1,90 oranında Sclerotium cepivorum ve %1,55 oranında Pythium oligandrum elde edilmiştir. Patojenisite denemeleri sonucunda F. oxysporum ve R. solani AG-4 HGI'nın virülenslerinin yüksek, S. cepivorum'un virülensinin orta derecede ve P. oligandrum'un virülensinin ise çok düşük olduğu belirlenmiştir. Ayrıca arazide yapılan bir denemeyle Trichoderma harzianum'a ait iki biyolojik preparat, Rootshield ve Planter Box ile karşılaştırma ilaçları olarak ele alınan thiram ve quintozene'in soğanda Kök Çürüklüğü hastalığına ve soğan verimine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Deneme sonucunda biyolojik preparatların hastalık şiddetini bir miktar azaltarak bitki boyu ve soğan çaplarını kontrole göre önemli ölçüde artırdığı belirlenmiştir. En yüksek verim thiram ile elde edilmiştir. Quintozene ise kullanıldığı dozda çıkışı geciktirdiği için parsel verimi çok düşük çıkmıştır.