Asetilsalisilik asit ve selenyum, ratlarda (Wister albino) cisplatin ile indüklenmiş histolojik değişiklikler üzerine etkilerinin ince yapı düzeyinde araştırılması / Sevcan Mercan ; Danışman Banu Eren

Abstract

Bu çalışmada, sitotoksik etkisi bilinen, antineoplastik ajan olan cisplatinin karaciğerde meydana getirdiği histolojik değişiklikler ve bu değişiklikler üzerine antioksidan özellikleri bilinen asetilsalisilik asit (ASA) ve selenyumun etkileri ışık ve elektron mikroskobu düzeyinde araştırılmıştır.Bu amaçla Kontrol, Cisplatin, ASA, SEL, Cisplatin+SEL, Cisplatin+ASA, Cisplatin+ASA+SEL grupları olmak üzere 7 grup oluşturulmuştur. Ratlara (Wistar albino) tek doz 10 mg/kg cisplatin, 5 mg/kg/gün asetilsalisilik asit, 1 mg/kg/gün selenyum intraperitonal yolla enjekte edilmiştir. Hayvanlar, 1., 2., 4., 7. ve 14. günlerde servikal dislokasyon yöntemiyle sakrifiye edilerek karaciğerleri ışık ve elektron mikroskobik incelemeler için çıkarılmıştır.Işık mikroskobik incelemeler için karaciğerler %10’luk tamponlanmış formaldehit, elektron mikroskobik incelemeler için % 2.5’luk gluteraldehit ile fikse edilmiştir. Işık ve elektron mikroskobu için rutin histolojik işlemler uygulanmış, ışık mikroskobik gözlemler için hematoksilen-eozin boyama, Masson’un üçlü boyaması, periyodik Asit-Schiff (PAS) boyama ve periyodik asit-Schiff diastaz (PAS-D) boyama uygulanmıştır. Transmisyon Elektron Mikroskobik görüntüler elde edilmiştir.Çalışmamızdan elde edilen sonuçlara göre, ışık mikroskobik bulgularda cisplatin gruplarında hidropik değişiklikler, inflamasyon odakları, sitoplazma yoğunluğunda değişiklikler, sinüzoidlerde genişlemeler, hepatositlerde ve çekirdeklerinde büyüklük farklılıkları gibi değişiklikler belirlendi. Cisplatin ile birlikte antioksidan uygulaması yapılan gruplardan Cisplatin+SEL ve Cisplatin+ASA gruplarında cisplatin gruplarında gözlenen değişikler kadar belirgin olmamakla birlikte değişiklikler gözlendi. Cisplatin+ASA+SEL gruplarında değişikler belirgin değildi.Transmisyon Elektron Mikroskobik bulgulara göre cisplatin gruplarında çekirdek şeklinde ve kromatin içeriğinde, mitokondri ve endoplazmik retikulum yapısında, glikojen dağılımda değişikler gözlendi. Cisplatin+ASA, Cisplatin+SEL ve Cisplatin+ASA+SEL gruplarında gözlenen değişiklikler cisplatin gruplarındaki kadar belirgin değildi. Bu bulgular, antioksidan özelliği olan ASA ile selenyumun, cisplatinin serbest radikal oluşumunu indükleyerek karaciğerde meydana getirdiği oksidatif hasar üzerinde koruyuculuk sağlayabildiğini göstermektedir.