Aspirinin vasküler endotel hücre kültüründe oksidatif ve nitrozatif stres üzerine etkilerinin araştırılması / Günnur Demircan; Danışmanlar Emine Dıraman, Tuba Yıldırım

Abstract

Aspirinin bilinen pıhtı önleyici etkilerine ek olarak vasküler endotelyumun korunmasını sağladığı gösterilmiştir. Aspirinin endotel fonksiyonlarında düzeltme sağladığını gösteren klinik verilerin, hücre düzeyinde hangi mekanizmalarca sağlandığını göstermek amacıyla çalışmamızı planladık. Bu çalışmada, endotel hücrelerine farklı dozlarda aspirin verilerek, CAT, SOD, GSH-Px, lipid peroksidaz ve NO aktivitesinde zamanla değişikliğe yol açıp açmadığının, farklı dozlar arasında farklılık olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır.Çalışmada kullanılan 24 kuyucuklu mikroplatelerdeki endotel hücrelerinden (HUVEC) her sıradaki 4 kuyucuktan 2’sine 25, 50, 100, 250, 500, 750, 1000 ve 1500 µM dozlarında aspirin verilirken, diğer 2 kuyucuk kontrol olarak alındı. Buna göre hücre lizatlarından bazal şartlarda (0. saat), 24. saatte, 48. saatte ve 72. saatte katalaz, süperoksit dismutaz, glutatyon peroksidaz ve lipid peroksidasyonu ölçümleri yapılırken hücre medyumlarından ise NO salınımına bakıldı. MTT ölçümü için,, 750, 1000 ve 1500 µM dozlarında aspirin verilirken 3 kuyucuk kontrol kuyucuğu olarak kullanıldı. 0, 24, 48 ve 72. saatlerdeki absorbans ölçümleri yapıldı. MTT analizlerine göre, kontrol grubuna göre %50 absorbans azalması ile belirlenen toksik doz düzeyi 0, 24 ve 72. saatte ölçülen analizlerde 1500 ?M olarak belirlenirken, 48. saatteki ölçümlerde 1000 ?M olarak saptanmıştır. Farklı ilaç dozları verilen ve kontrol olarak belirlenen hücrelerden elde edilen lizatlardan bazal şartlarda (0. saat) ölçülen CAT, SOD, GSH-Px ve lipid peroksidaz değerleri arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05). Yine 24. Saat (p=0.696), 48. Saat ve 72. saatte ölçülen CAT, SOD, GSH-Px ve lipid peroksidaz değerleri farklı ilaç dozları ve kontrol arasında farklılık göstermemiştir (p>0.05). 25, 50, 100, 250, 500, 750, 1000 ve 1500 µM ilaç verilen hücrelerden elde edilen lizatların her birinden 0., 24., 48. ve 72. saatte ölçülen CAT, SOD, GSH-Px ve lipid peroksidaz değerleri karşılaştırıldığında, zamana göre farklılık göstermediği saptanmıştır (p>0.05). Aspirin verilmeyen kontrol grubunda ise 0., 24., 48. ve 72. saatte ölçülen CAT, SOD ve GSH-Px değerleri arasında anlamlı fark saptanırken (sırasıyla p < 0,0001, p < 0,003 ve p < 0,02) lipid peroksidaz aktivitesinde değişiklik olmamıştır. 25, 50, 100, 250, 500, 750, 1000 ve 1500 µM ilaç verilen ve kontrol olarak belirlenen hücrelerin medyumları kullanılarak yapılan analizlerde bazal şartlarda (0. saat), 24., 48. ve 72. saatte ölçülen nitrik oksit değerleri arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05). Aspirin verilmeyen hücrelerde zamanla hücre sayısının fazlalaşmasından dolayı ortamdaki serbest radikal oluşumunun artmasından kaynaklı antioksidan enzim aktivitesinde artış görülmüştür. Aspirin verilmesi zamanla artan reaktif antioksidan enzim aktivitesindeki artışı engellemiştir. Ancak aspirin belli dozların üzerinde verildiğinde MTT ile belirlenen hücre sayısında azalmaya sebep olacak düzeyde toksik etki yapmıştır. Bu sonuç, toksik olamayan dozlarda aspirin verilmesinin hücre koruyucu etkisi olabileceğini düşündürmüştür.