Erken erve larva endoparazitoiti apanteles galleriae (wilkinson) (hymenoptera;Braconidae)'nin iki konak lepidoptera türü ile etkileşimleri/ Fevzi Uçkan; Danışman Adem Gülel.

Abstract

Koinobiont, soliter,erken evre larva endoparazitoiti olan Apanteles galleriae (WILKINSON)'nin, iki lepidopter türü, Büyük Balmumu Güvesi,Galleria mellonella (L.) ve Küçük Balmumu Güvesi,Achroia grisella (Fabr.)ile etkileşimleri 25±1°C sıcaklık,%60±5 nisbi nem ve 12:12 (Aydınlık:Karanlık) fotoperyot uygulanan laboratuvar şartlarında incelenmiştir. Parazitoit ergin öncesi gelişimini üç farklı larval gelişim evresi geçirerek G.mellonella da 26-28,A.grisella da 25-27 günde tamamlanmıştır. Parazitoitin preovipozisyon dönemi yoktur.İlk 24 saat iç.inde bir dişi 10-20 kadar yumurta bırakabilmektedir. Dişilerin Ovipozisyon süresi 3-8 saniyedir. Erkek ve dişiler ergin oldukları gün çiftleşebilirler.Çiftleşme süresi ortalama 23 saniye sürmektedir. Parazitoitin ergin boy büyüklüğü konağa bağlı olarak değişmiştir. G.mellonella nın konak olarak kullanılması halinde elde edilen dişi ve erkeklerin ortalama boyları sırası ile 3.01 ve 2.59 mm olurken A.grisella da aynı değerler sırası ile 2.84 ve 2.51 mm olarak tespit edilmiştir. Ergin hayat uzunluğu erginlerin çiftleşmiş olup olmamasına ve cinsiyete göre değişmiştir. Çiftleşmiş olanlar çiftleşmemiş olanlardan erkekler dişilerden daha uzun yaşamaktadır. Ergin hayat uzunluğunda mevsimsel varyasyon tespit edilmiştir. Parazitoitin konak tercihinde konak türü ve parazitoit sayısı etkili olmaktadır. A.galleriae denenen konaklardan daha ziyade A. grisella yı tercih etmiştir.Bir dişi parazitoitten ergin hayatı boyunca elde edilen toplam ergin sayısıkonak türüne bağlı olarak çok az değişiklik göstermiştir. Konak olarak G.mellonella ve A.grisella kullanılması halinde bir dişi parazitoitten elde edilen ortalama ergin sayısı sırası ile 232-239 olarak tespit edilmiştir.Parazitoitin yaşı arttıkça veriminin düştüğü oğul döldeki erkek oranının arttığı en yüksek oğul döl veriminin ergin hayatın ilk iki haftasında olduğu belirlenmiştir. Parazitoit veriminin aynı Dişi Eşdeğer Konağı (DEK) (Döllenmiş bir konak dişisinin Ergin hayatı boyunca meydana getirdiği erken evre larvalar) parazitleyen parazitoit sayısına ve DEK sayısına bağlı olarakta değiştiği bulunmuştur. Aynı DEK'i parazitleyen parazitoit sayısındaki artış dişi başına düşen oğul döl verimini ve oğul döldeki erkek oranını düşürmüştür. DEK sayısındaki artış ise dişi başına düşen verimi ve oğul döldeki erkek oranını yükseltmiştir. Parazitoit ve DEK sayısındaki birlikte artış her iki konak türünde dişi başına düşen verimi düşürmüş oğul döldeki erkek oranını yükseltmiştir. Düşük sıcaklık (+6°C) parazitoitin ergin hayat süresini ve verimi önemli ölçüde etkilemiştir. Düşük sıcaklıkta parazitoit erginlerinin bir hafta sonra %85.27 si 15.ci günde ise tamamı ölmüştür. Düşük sıcaklıkta tutulma erginlerin oğul döl verimini ve oğul döldeki dişi oranını önemli ölçüde düşürmüştür. Parazitoitleri yetiştirmede kullanılan Konağın doğal besin kalitesindeki değişme ;parazitoitin ergin öncesi gelişme süresini erkeklerde 25 günden 30 güne dişilerde 27 günden 33 güne uzatmıştır.