Amasya ve çevresinde yayılış gösteren microtus dogramacii (Mammalia : rodentia)' nın kromozomal anomalileri ve türleşme problemlerinin belirlenmesi / Zülal Atlı Şekeroğlu; Danışman Haluk Kefelioğlu

Abstract

Bu çalışmada, Amasya'nın Boyalı köyünden toplanan 74 Microtus dogramacii örneği üzerinde ayrıntılı bir şekilde morfolojik ve karyolojik incelemeler yapılmıştır. Karyolojik analizler direkt boyama, G-bant, C bant ve NOR boyama teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Uygulanan bu tekniklerin incelenmesi sonucunda, kromozom sayısı aynı (2n=48), fakat otozomların morfolojileri farklı olan iki karyotip çeşidi belirlenmiştir. Bu nedenle araştırma alanından toplanan örnekler karyolojik bakımdan Tip-1 ve Tip-2 olarak iki gruba ayrılmıştır. Bu karyotipik formlardan Tip-1 karyotipine ait 8 numaralı otozom kromozomların perisentrik inversiyona uğrayarak Tip-2 karyotipindeki metasentrik olan 1 numaralı otozom kromozomları oluşturduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bu karyotipik formlar, bu konuda çalışan diğer araştırıcıların tespit ettikleri veriler ile karşılaştırılmış ve türleşme problemine çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla M. dogramacii örneklerinin karyolojik ve morfolojik özellikleri Türkiye'de yayılış gösteren Microtus guentheri, Microtus socialis, Microtus rossiameridionalis, Microtus arvalis, Chionomys roberti ve Chionomys nivalis ile karşılaştırılmış ve karşılaştırmalara dayalı olarak filogenetik soy ağacı oluşturulmuştur. Morfolojik karşılaştırmalarda SPSS-ANOVA testi uygulanmış ve M. dogramacii'nin Türkiye'de yayılış gösteren diğer Microtus türlerinden farklılığı ortaya konulmuştur.