Samsun kıyı bölgesi kopepoda faunasının kalitatif ve kantitatif araştırılması / Eda Deniz; Danışman Arif Gönülol

Abstract

Samsun Kıyı Bölgesinde Ocak 2008-Aralık 2008 tarihleri arasında belirlenen 5 araştırma istasyonunda (K1, K2, K3, L1, L2) kopepod faunasının tür kompozisyonu, kalitatif ve kantitatif dağılımları ile ekolojik faktörlerin bu dağılıma etkileri aylık periyotlarda incelenmiştir. Kopepod örneklemesi ağ göz açıklığı 115µm ve ağız açıklığı çapı 50cm olan standart net plankton kepçesi ile dikey olarak yapılmıştır. Samsun Kıyı Bölgesinde Calanoida ordosuna ait 6 tür [Calanus helgolandicus (Claus, 1863), Paracalanus parvus (Claus, 1863), Centropagaes kröyeri Karaw, 1895, Calanipeda aquae dulcis (Kriczagin, 1873), Acanthodiaptomus denticornis (Wierzjhski 1857), Acartia clausi Giesbrecht, 1899], Cyclopoida ordosuna ait 1 tür [Oithona similis, (Claus, 1863)], Harpacticoida ordosuna ait 2 tür (Euterpina acutifrons Dana, 1852, Canthocamptus sp.) olmak üzere toplam 9 tür tespit edilmiştir. Calanoida ordosuna ait Paracalanus parvus ve Acartia clausii türlerine her mevsim rastlanılmış ve birey sayısı bakımından diğer türlere göre baskın oldukları saptanmıştır. Araştırma periyodu süresince en fazla birey sayısı Aralık ayında görülürken bu ayı Ekim ve Eylül ayları takip etmiştir. En az birey sayısı ise sırasıyla Temmuz, Mart ve Mayıs aylarında kaydedilmiştir. Samsun Kıyı Bölgesinde araştırma periyodu süresince tespit edilen kopepod türlerinden Acanthodiaptomus denticornis’e en fazla Ocak ayında rastlanırken Acartia clausi türüne Eylül, Calanipeda aquae dulcis’ e Şubat, Calanus helgolandicus Aralık, Centropages kröyeri Ağustos, Canthocamptus sp. Nisan, Oithona similis Aralık, Paracalanus parvus Aralık, Euterpina acutifrons türüne Eylül ayında rastlanmıştır. Kopepoda faunasındaki tür çeşitliliğini belirlemek amacı ile Shannon-Weaver Diversite İndeksi ve Pielou Düzenlilik İndeksi hesaplanmıştır. En yüksek değerler (ISHW= 1.920 ve Ep= 0.960) Ağustos ayında K3 istasyonunda ve en düşük değerler (ISHW= 0.206 ve Ep= 0.206) Temmuz ayında L1 istasyonunda belirlenmiştir. Temmuz ayında tür diversitesinin düşmesi bu ayda azalan yağış oranına, akarsu girdisinin azalmasına, antropojenik, zirai, endüstriyel girdilerin artmasına ve yaz aylarında artan gemi faaliyetlerine bağlanmıştır.Fiziko-kimyasal parametreler ( C0, Seki diski, NH3-N, NH3, PO4, SİO2) ve kopepod türlerinin birey sayıları arasında korelasyon katsayıları ve önemlilik düzeyleri hesaplanmıştır. Buna göre sıcaklık ile Centropages kröyeri türü arasında ilişki bulunmuştur. Sıcaklığın düşük olduğu kış ve sonbahar aylarında C. kröyeri türüne rastlanılmazken sıcaklığın artış gösterdiği ilkbahar ve yaz aylarında C. kröyeri tespit edilmiştir.