Karadeniz'de yaşayan solea lascaris (Risso, 1810)'te yaş belirleme yöntemleri / Derya Bostancı; Danışman Nazmi Polat.

Abstract

Bu çalışma Karadeniz'de yaşayan Solea lascaris'in yaş tayininde kullanılacak güvenilir kemiksi yapıyı belirlemek amacıyla yapılmıştır. Ekim 1996-Ekim 1997 tarihleri arasında yakalanan 215 örnekten pul, omur ve otolitler çıkarılmıştır. Herbir kemiksi yapıyı yaş tayinine hazırlamak için belirli metotlar uyguladıktan sonra pullar preparat haline getirilerek, omurlar ise alkol ortamında binoküler mikroskopta incelenmiştir. Otolitler bütün haldeyken ve merkezlerinden geçecek biçimde kırılıp, alkol alevinde yakılmak suretiyle iki farklı yolla değerlendirilmiştir. İncelenen dört farklı kemiksi yapının birbirleriyle ilişkileri tablolar ve grafiklerle gösterilmiştir.Herbir kemiksi yapı için ortalama yaş tespiti yapılmıştır. Yine her bir yapı için elde edilen tekrarlı okumalar arasındaki uyum araştırılmıştır. Bağımlı gruplarda iki oran farkına ait hipotez testi kullanılarak kırık otolit metodundaki uyum derecesi ile diğer metotlardaki uyum dereceleri karşılaştırılmıştır.Sonuçta merkez boyunca kırılarak yakılmış otolitlerin türün yaş tayini için güvenilir olduğu bulunmuştur. Diğer kemiksi yapılardan elde edilen yaşların, güvenilir bulunan kırık otolit yaşından sapma grafikleri oluşturulmuştur. Von bertalanffy büyüme denklemi kırık otolit yaş verilerinden yararlanılarak Lt=24.85 * [1-e -0.113(t+3.87)] olarak belirlenmiştir. Her ne kadar literatürde türün yaş tayini için omur tercih edilmişse de bu metodla bazı halkaların kaçırılması mümkündür. Bu sebeple, bundan sonra yapılacak olan türe ait yaş-uzunluk anahtarları, yaşama, büyüme ve ölüm oranları, belli bir stoktaki yaş kompozisyonu, stoğun üreme ve yenilenme kapasitesinin belirlenmesi gibi türün biyolojisini belirlemeye yönelik çalışmalarda balığın yaşının belirlenmesinde otolitlerin kırılarak yakılması metodunun kullanılmasının gerektiği vurgulanmıştır.