Tekkeköy ve Kutlukent çevresi topraklarında bakır (Cu) adsorpsiyon kapasitelerinin belirlenmesi / Filiz Uysal; danışman Fethi Bayraklı

Abstract

Bu çalışmada Samsun ilinin Tekkeköy ve Kutlukent çevresinin 13 farklı yerinden alınan toprak örneklerinin bakır adsorpsiyonu kapasiteleri belirlenmiştir. Bakırın 13 toprakta tutunması Langmuir ve Freundlich izotermelerine uygulanmış ve Langmuir parametreleri olan a (maksimum adsorpsiyon kapasitesi) ve b (adsorpsiyon enerjisi değişimi) değerleri ile Freundlich parametreleri olan KF (adsorpsiyon kapasite faktörü) ve 1/n (adsorpsiyon güç faktörü) belirlenmiştir.Toprak örneklerinin hepsinde bakırın düşük konsantrasyonlarda hemen hemen tamamının tutulmuş olduğu saptanmış yüksek ilave bakır konsantrasyonlarında ise tutunma oransal olarak (%) azalmaya başlamıştır ve toprakların bakır adsorpsiyon kapasiteleri arasındaki farklılıklar daha belirginleşmiştir. Toprakların fiziksel ve kimyasal özeliklerinin toprakların bakır adsorpsiyonu üzerinde etkli olduğu belirlenmiştir. Özellikle pH’sı, kireç ve organik madde içeriği yüksek olan topraklarda tutunmanın daha fazla olduğu saptanmıştır.Toprakların bakır adsosiyonuna ilişkin langmuir izoterm parametreleri olan a (maksimum adsorpsiyon kapasitesi) ve b (adsorpsiyon enerjisi değişkeni) değerleri ortalama olarak sırasıyla 1352.25 mg/kg ve 0.027 L/mg, Freundlich izoterm parametreleri olan KF (adsorpsiyon kapasite indeksi) ve 1/n (adsorpsiyon güç faktörü) değerleri ise ortalama olarak sırasıyla 201.28 mg/kg ve 0.273 olarak bulunmuştur. Bulunan bu ortalama değerlerden 13 toprağın bakır adsorpsiyonuna ilişkin aşağıda verilen Langmuir ve Freundlich denklemleri elde edilmiştir. Ce/(X/M) = 1/36.51 + Ce/1352.25 (Langmuir Eşitliği)X/M = 201.28 Ce0.273 (Freundlich Eşitliği)Bu denklemler 13 farklı toprağın bakır adsorpsiyonu ile ilgili davranışlarını ifade eden ve deneysel sonuçlara dayanan denklemlerdir.