Harmoniklerin süzülmesi ve tepkin güç kompanyonu için melez koşut etkin güç süzgeçleri / Cenk Gezegin; Danışman Muammer Özdemir

Abstract

Günümüzde doğrusal olmayan yüklerin kullanımı her geçen gün artmaktadır. Tek fazlı yükler elektronik balastlı flüoresan lambalar, televizyonlar, bilgisayarlar ve klimalar ile üç fazlı yükler motor sürücüler, indüksiyon fırınları ve ark ocakları yaygın olarak kullanılan doğrusal olmayan yüklerdir. Bu yükler AA kaynağından doğrusal olmayan akım ve tepkin güç çeker. Çekilen harmonik akımlar, tepkin güç, dengesizlik ve aşırı nötr akımları sistemin verimini, güç katsayısını ve enerji kalitesini düşürmektedir. Günümüzde kullanılan geleneksel LC edilgen süzgeçler harmoniklerin azaltılması için, sığaçlar ise güç katsayısının arttırılması için kullanılırlar. Bununla birlikte uygulamada edilgen süzgeçler ve sığaçların koşut ve seri rezonans gibi bazı dezavantajları vardır. Akım harmoniklerinin süzülmesi ve tepkin güç kompanzasyonu için kullanılan günümüzdeki geleneksel edilgen süzgeçler ve sığaçlar güç kalitesi sorunlarını çözmede yetersizdir.Bu sorunların üstesinden gelmek için kullanılan etkin güç süzgeçleri son yıllarda hızla gelişmekte ve yaygın olarak kullanılmaya başlanmaktadır. Akım harmoniklerinin süzülmesi ve tepkin güç kompanzasyonu için koşut etkin güç süzgeçleri (KEGS) kullanılır. KEGS yükün ürettiği harmonik akımı ve/veya tepkin güce ters fazda ve eşit büyüklükte akımlar üreterek harmonik akım ve/veya tepkin güç kompanzasyonu yapar.Edilgen süzgeçler ve etkin güç süzgeçleri birlikte kullanılarak melez sistemler oluşturulur. Melez sistemler etkin ve edilgen güç süzgeçlerinin avantajlarını birleştirirler. Böylece etkin güç süzgecinin akım ve gerilim değerleri düşürülüp başlangıç maliyeti azaltılır ve performansı yükseltilir.Bu çalışmada, harmonikli yük bulunan tesislerde tepkin güç kompanzasyonu ve harmoniklerin süzülmesi için kullanılan yöntemler sunulmuştur. MATLAB/Simulink programı kullanılarak KEGS modellenmiştir. Bu model ile farklı melez KEGS sistemlerinin anlık tepkin güç kuramı ile performansı incelenmiştir.