Gama ve uv ışınları ile irradiye edilen bazı oksalat bileşiklerinin ESR ile incelenmesi / Özden Tezel; Danışman Fahri Çelik.

Abstract

Bu tez çalışmasında gama ışınları ile irradeyi edilen bazı kimyasal maddelerin tek kristallerinin Elektron Spin Rezonansı ile incelenmesi ele alınmıştır. Toz haldeki ve suda kristallendirilen okzalik asit (C2H2O4 . 2H2O),amonyum oksalat ((NH4)2C2O4 . H2O) ve potasyum oksalat (K2C2O4 . H2O)bileşikleri 24 saat süreyle Co-60 kaynağından çıkan y ışınına tutuldu.Işınlanan numunelerin Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde bulunan VARIAN E-Line Series X-band ESR spektrometresiyle alınan spektrumları inceledi.Suda kristallendirilmiş C2H2O4 . 2H2O, Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde bulunan UV lambasıyla ışınlanmış ve RCHO radikali gözlenmiştir. C2H2O4 . 2H2O, (NH4)2C2O4 . H2O ve K2C2O4 . H2O bileşiklerinin y-ışınına tutulması ile oluşan ortak radikallerin RCHOH olduğu ancak (NH4)2C2O4. H2O ve K2C2O4 . H2O bileşiklerinde ayrıca CO¯2 radikallerinin oluştuğu görülmüştür. Radikallerin g ve A tensörlerinin anizotropik olduğu gözlenmiş ve değerleri bulunmuştur. Alçak sıcaklıklarda spektrumda dikkate değer bir değişme gözlenememiştir. CO¯2 iyonu O-O ekseni etrafında hızla döner.Bu eksen kristallerin [111]doğrultusundadır.13C a.i.y. etkileşmelerinden eşlenmemiş elektronun 2A1 yörüngesinde olduğunu göstermiştir. Daha düşük simetrideki yörüngeler C üzerinde spin yoğunluğunun bu kadar olmasına izin vermez. CO¯2 radikalleri C2O¯4 iyonları şeklinde tuzaklanmışlardır. Deneysel analizlerde çiftlenmemiş elektronla etkileşen iki hidrojen atomu ve karbon atomu dikkati çekmiştir ki sonuçlar RCHOH biçimindeki türün olduğu neticesine götürmüştür.