Bazı moleküllerin kristal yapı çözümleri / Cemile Dağ; Danışman Nezihe Çalışkan

Abstract

Bu çalısmada oksim, tiyazol, siklobütan ve Schiff bazı islevsel gruplarını içeren ve kapalı formülleri sırasıyla Ni(C10H12N3O3)2 , C16H20N2S , C16H12 ClN3OS seklinde olan kristallerin, X-ısını kırınım yöntemiyle yapı analizleri yapılmıstır. Atomik parametrelerin arıtımı ise, en küçük kareler ve Fark-Fourier yöntemleri kullanılarak yapılmıstır. Birinci kristaldeki, Ni(C10H12N3O3)2 , oksim gruplarının nikel çevresindeki yerlesimi yaklasık kare düzlemsel olup C2-C1=N1-O1 bükülme açısı -178. 7(2)º olarak gözlenmistir. E konfigürasyonunda olan kristalin, hem molekül içi hem moleküller arası hidrojen bagları sayesinde bir ag görünümünde oldugu tespit edilmistir. İkinci kristal olan C16H20N2S molekülündeki tiyazol ve benzen halkaları arasındaki dihedral açı 81.88(9)º olarak gözlenmistir. Kristalde, moleküller arası N-H…N hidrojen bagı sonucunda dimerik yapının olustugu gözlenmistir. Dimerler arasındaki etkilesmeler de, ilginç hegzagonal boslukların olusmasına neden olmustur. Üçüncü kristal, C16H12ClN3OS, (I) ve (II) yapılarında farklı renklerde kristallenmis ve (I) yapısının asimetrik birimi bir molekül içerirken, (II) yapısının asimetrik biriminde iki molekül bulunmustur. (I) yapısı tamamen düzlemsel iken (II) yapısındaki moleküller düzlemsellikten sapmıstır. Molekül içi hidrojen baglarının etkisiyle C = N azometin çevresinde E yerlesimine sahip her iki yapıdaki moleküller arası hidrojen bagları, R2 2 (8) formunda halkaların olusumunu saglamaktadır. Bu halkaları olusturan çift zincir, (I) yapısında b ekseni boyunca uzanırken, (II) yapısında R2 2 (8) halkalarının olusturdugu dimerler a ekseni boyunca istiflenmeyi olusturmaktadırlar. Yapı analizi sonucunda, birinci kristalin ve üçüncü kristalin (I), (II) yapılarının monoklinik P21/c uzay grubunda, ikinci kristalin ise trigonal R 3 uzay grubunda oldugu belirlenmistir.