Sürgün dönemine, rakıma ve çay sınıfına bağlı olarak siyah çayın aroma bileşenlerinin belirlenmesi ve pervaporasyon işlemi ile ayrılması / Bülent Karadeniz; Danışman İlkay Koca

Abstract

Özet,Pervaporasyon, seçici bir membran kullanılarak bir karışımdan istenilen bileşenlerin vakum ile ayrılması işlemidir. Günümüzde 69’dan fazla aroma bileşiği, pervaporasyon tekniği ile sulu ortamdan başarı ile ayrılabilmektedir. Siyah çay aromasının büyük bir bölümünü uçucu aroma bileşikleri oluşturur. Çayda bulunan aroma maddelerinden en önemlileri trans-2-hekzenal, linalol, cis-3-hekzenol, 3-metilbütanal, 2-metilpropanal, benzil alkol, fenilasetaldehit ve ?-iyonon’dur. Bu çalışmada Türk çayındaki uçucu aroma bileşikleri headspace gaz kromatografisi kütle spektrometresi (HS-GC–MS) ile analiz edilmiştir. Türk çayında toplam 76 uçucu aroma bileşiği tanımlanmış ve miktarları belirlenmiştir. Çayda tespit edilen en önemli uçucu bileşikler asetaldehit, dimetil sulfit, 2-metilpropanal, 2-metilbütanal ve 3-metilbütanaldır. İstatistik analiz sonuçları uçucu aroma bileşiklerinin içeriği üzerine rakım, sürgün dönemleri ve çay sınıflarının önemli etkisi olduğunu göstermiştir (p<0.05).Siyah çay aroma maddelerinden 3-metilbütanal için, besleme sıcaklığı ve besleme konsantrasyonunun akı ve seçicilik üzerine olan etkisi pervaporasyon sistemi ile belirlenmiştir. Öncelikle 30, 40 ve 50 oC olmak üzere 3 farklı sıcaklıktaki 10 ppm 3-metilbütanal çözeltisi ile çalışılmıştır. Buradan besleme sıcaklığının akı üzerine olan etkisi ve maksimum akıyı veren sıcaklık değeri belirlenmiştir. Maksimum akıyı veren sıcaklık değerinde (50 oC), 10, 25 ve 50 ppm’lik besleme çözeltileri ile çalışılmıştır. Farklı besleme konsantrasyonlarının akı ve seçicilik üzerindeki etkisi 3-metilbütanal-su ikili karışımı için incelenmiştir.Pervaporasyon çalışmalarında polimer organofilik membran olan PERVAP 4060 kullanılmıştır. Besleme sıcaklığı arttıkça toplam kütle akısının ve seçiciliğin arttığı gözlenmiştir. Besleme çözeltisinin konsantrasyonunun artması ise toplam kütle akısını azaltmış seçiciliği ise arttırmıştır. Çalışmada ayrıca gerçek çay demi kullanılarak pervaporasyon çalışmaları yapılmış ve akı ve seçicilik değerleri hesaplanmıştır.