İlköğretim 6. sınıf fen teknolojisi dersi maddenin tanecikli yapısı ünitesinin didaktiksel dönüşüm teorisine göre incelenmesi / Gülşah Kaya ; danışman Mustafa Ergun

Abstract

Bilgi dönüşümünü eğitim-öğretim sürecinde açıklamakta kullanılan yaklaşımlardan biri olan Didaktiksel Dönüşüm Teorisi (transposition didactique), bilim insanları tarafından üretilen bilimsel bilgilerin öğrenci tarafından özümlenen bilgi oluncaya kadar geçirdiği dönüşümlerin tamamını içerir. Bu çalışma 6. sınıf maddenin tanecikli yapısı ünitesinin, bilimsel bilgilerin bir takım değişikliklere maruz kalmasıyla oluşan öğretilecek bilgilerin neler olduğu, öğretilecek bilgilerin öğretmenler tarafından nasıl yansıtıldığı ve öğretmenler tarafından yansıtılan öğretilen bilgilerin öğrenciler tarafından nasıl anlaşıldığını belirlemeyi amaçlamıştır. Bu amaçla SBS başarılarına göre belirlenen iki farklı ilköğretim okulundaki 120 6. sınıf öğrencisi ve 2 fen ve teknoloji öğretmeni ile çalışılmıştır. Öğrencilere öğrenim öncesi ön-test ve öğretim sonrası son-test uygulanmıştır. Çalışmada, öğretilecek bilgilerin neler olduğunu belirlenmek için, geçmişten günümüze öğretim programlarında yer alan maddenin tanecikli yapısı ünitesi ve SBS soruları incelenmiştir. Öğretilen bilgi, öğretim sırasında iki fen ve teknoloji öğretmeninin dersleri kayıt altına alınarak, öğretmenlerin öğrencilere öğretim sonrası sorduğu sınav soruları incelenerek ve öğretmenlere anket yapılarak belirlenmiştir. Özümlenen bilgi ise öğretim sonrası öğrencilere yapılan son testin analiz sonuçlarına göre belirlenmiştir. Tüm bu analiz sonuçları bir bütün olarak değerlendirildiğinde ders programlarında geçmişten günümüze kadar yapılan incelemeler sonucunda bilimsel bilgilerin öğretilecek bilgi olmasının uzun zaman aldığı ve bu süreçte de öğretilecek bilginin yenilenen programlarla sürekli değiştiği gözlenmektedir. Yürürlükte olan programda maddenin tanecikli yapısı ünitesi ile ilgili kazanımlara bakıldığında kazanımların önceki fen bilgisi programlarına göre oldukça kapsamlı olduğu gözlenmiştir. Ayrıca SBS sorularının da amaçlandığı gibi öğretim programına paralel sorular içerdiği belirlenmiştir. Ön-test analizi sonuçlarına göre iki okuldaki öğrencilerin bilgi düzeyi homojenlik gösterirken öğretim sonrası farklı okullarda görev yapan ve öğretim programını referans aldığını belirten öğretmenlerin dersi farklı şekilde yansıtmaları öğrenciler arasındaki özümlenen bilginin farklılığına yol açmıştır.