Bulanık zaman serisi yöntemlerinde aralık tahminlerinin karşılaştırılması için yeni ölçütler ve hava kirliliği verisi üzerine bir uygulama / Senem Koç; Danışman V. Rezan Uslu.

Abstract

Sırasıyla ARIMA ve SARIMA olarak sembolize edilen mevsimsel olmayan ve mevsimsel otoregresif hareketli ortalama modellerinde, amaç model parametrelerine ilişkin nokta tahminlerini elde etmektir. Ayrıca normal dağılım varsayımının sağlanması halinde aralık tahminleri elde edilmektedir. Ancak elde edilen bu aralıklar genellikle çok geniş olmaktadır. Bu modellerin uygulanabilirliği ve güvenirliği yine birtakım varsayımların sağlanıp sağlanmamasına bağlıdır. Bu varsayımlardan biri doğrusallık varsayımı diğeri ise en az 50 ya da daha fazla gözleme sahip olma varsayımıdır. Bulanık ARIMA ve SARIMA yöntemleri bu iki varsayıma gerek duymamakta ve uygulama sonucu daha dar aralık tahminleri verdiği gözlenmektedir. Literatürde yapılan çalışmalarda ARIMA ve bulanık ARIMA’dan elde edilen güven aralığı ve aralık tahminlerinin karşılaştırılmasında grafiksel yöntemler kullanılmıştır. Çalışmada aralık tahminlerinin karşılaştırılması için iki ölçüt verilmiştir. Bu çalışmada iki uygulama yapılmıştır. Birinci uygulama simülasyon verisi üzerinde yapılmıştır. İkinci uygulama ise Ankara ili hava kirliliği verisi kullanılmıştır. Birinci uygulamada ARIMA ve bulanık ARIMA, ikinci uygulamada ise SARIMA ve bulanık SARIMA yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemlerin uygulanabilmesi için 4 adet MATLAB programı yazılmıştır. Tüm bu yöntemlerden elde edilen sonuçlar bu iki yeni ölçüte göre de karşılaştırılmıştır.