Hofmann ve werner-tipi di- ve trietanolamin komplekslerinin sentezi, yapı, spektroskopik ve termik özelliklerinin incelenmesi / Ahmet Karadağ; Danışman Veysel T. Yılmaz.

Abstract

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Hofmann-tipi Co(III), Ni(II), Cu(II), Zn(II) ve Cd(II) di- ve trietanolamin kompleksleri sentezlendi. Bütün komplekslerin nem çekmedikleri, havada kararlı oldukları ve su, DMF, DMSO, CCl4 gibi genel çözücülerde çözünmedikleri bulundu. Komplekslerin çözünür olmamalarından dolayı sadece IR spektrumları incelenebildi. Komplekslerin IR spektrumlarının, Cu(II)-di- ve trietanolamin kompleksleri hariç, benzer olduğu bulundu. Bakır komplekslerinin IR spektrumlarının farklılığının Jahn-Teller etkisinden kaynaklanabileceği düşünüldü. Komplekslerin spin manyetik momentleri tayin edildi ve bütün komplekslerin yüksek spinli olduğu görüldü. Bu komplekslerin termik davranışı dinamik azot atmosferinde TG, DTG ve DTA teknikleri kullanılarak çalışıldı. İlk ayrışma basamağı kristal suların uzaklaşmasına karşılık gelirken, bu basmağın kinetik analizi dehitrasyonun düşük enerjili olduğunu göstermektedir. Takip eden bozunma basamağında, di- veya trietanolamin uzaklaşarak bimetalik siyanür ara ürünler meydana gelmekte ve genelde metallerlerin kaldığı son ayrışma basamağında ise siyanürler uzaklaşmaktadır. Bu çalışmanın ikinci bölümünde ise Werner-tipine benzer Co(II), Ni(II), Cu(II) ve Zn(II) di- ve trietanolamin kompleksleri sentezlendi ve elementel analiz, manyetik moment, UV-Vis ve IR spektrumları alınarak karakterize edildi. Trans-bis(dietanolamin)bis(izotiyosiyanato)nikel(II) ve bis(m-dietanolaminato) bis(izotiyosiyanato)dibakır(II) komplekslerinin kristal yapıları X-ışını tek kristal çalışmaları ile belirlendi. Nikel kompleksi bozulmuş bir oktahedral geometri gösterdi. Fakat bakır kompleksinde, Cu(II) iyonları iki dietanolaminat köprüsüyle birbirine bağlanmaktadır ve her bir bakır iyonu NCS ve dietanolaminin donör atomları ile koordine olarak bozulmuş kare düzlem bir yapı oluşturmaktadır. Oda sıcaklığında ölçülen hem dietanolamin hem de trietanolamin komplekslerinin etkin manyetik momentleri bu komplekslerin yüksek spinli olduğunu göstermiştir. Ancak Co(II) ve Cu(II)-dietanolamin komplekslerinin çift oksijen köprülü dimerik yapılarının bir sonucu olarak manyetik momentlerinin önemli derecede değiştiği görülmüştür. Komplekslerin termik davranışları TG, DTG ve DTA kullanılarak çalışıldı. Komplekslerdeki di- ve trietanolaminin uzaklaşması ilk basamaklarda gerçekleşti ve tiyosiyanat anyonları metal oksitler vererek daha yüksek sıcaklıklarda ayrıştı.