Bazı geçiş elementlerinin azobispiridin komplekslerinin sentezi ve özelliklerinin araştırılması / Figen Arslan; Danışman Halis Ölmez

Abstract

Cr(III), Ni(II), Cu(II), Zn(II), Cd(II) ve Hg(II) geçiş metallerinin 2,2'-azobispiridin (abpy) kompleksleri ile Zn(II), Cd(II) ve Hg(II) geçiş metallerinin 2,2'-azobis(4-metilpiridin) (4-mapy) kompleksleri sentezlendi. Bu komplekslerin bileşimleri elementel analiz ve iletkenlik ölçümleriyle; manyetik özellikleri manyetik duyarlık çalışmalarıyla; spektroskopik özellikleri IR ve UV-Vis teknikleriyle; yapıları X-ışını tek kristal kırınım tekniği ile aydınlatıldı. Komplekslerin termik davranışları ise eş zamanlı TG, DTG ve DTA teknikleri ile incelendi. Voltametrik ve polarografik çalışmalarla abpy ve 4-mapy ligantlarının ve bazı komplekslerinin elektrokimyasal özellikleri araştırılarak, metal:ligant oranı ve analitik veriler elde edilebilenlerin kompleks oluşum sabitleri belirlendi.Sentezlenen komplekslerde, ligantlarının beş üyeli şelat halka (N=N-C-N-M) düzenlenmesi yoluyla metale farklı şekillerde bağlandıkları anlaşıldı. (m-abpy)[CdCl2(abpy)]2.0,86H2O kompleksinde abpy'nin iki farklı şekilde (I ve IIb yapısı) metale koordine olduğu belirlendi. X-ışını çalışmasıyla 4-mapy'nin s-trans/Z/s-trans düzenlenmesinde olduğu, sentezlenen Zn(II), Cd(II) ve Hg(II) 4-mapy komplekslerinde de cis yapısının korunduğu sonucuna varıldı.Hava atmosferinde ilk termik bozunma basamağının, akua ligantı ve/veya kristal suyu içeren komplekslerde endotermik dehidrasyon olduğu, takip eden basamaklarda abpy veya 4-mapy ligantlarının kısmen bozunduğu, son basamakta ise kalan organik kalıntının ekzotermik olarak yandığı belirlendi.Sırasıyla -0,40 ve -0,28 V civarında gözlenen abpy ve 4-mapy'nin indirgenme potansiyelleri karşılaştırıldığında, 4-mapy'nin daha kolay indirgendiği gözlendi. Voltametrik çalışmalar sonucunda kompleks oluşum sabitleri, Ni(II), Zn(II) abpy komplekslerinde sırasıyla 0,27x1010, 1,03x1010 ve Ni(II), Cu(II), Zn(II) 4-mapy komplekslerinde sırasıyla 5,41x1010, 0,49x1010, 3,39x1010 olarak bulundu. 4-Mapy komplekslerinin abpy komplekslerine göre daha kararlı olduğu görüldü.