Samsun ve çevresindeki içme sularında polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAH) kromatografik yöntemlerle tayini / Burcu Bağcevan; Danışman Ş. Fatma Aygün

Abstract

Bu çalışmada; Samsun, Ordu, Giresun, Çorum, Amasya, Kastamonu ve Sinop illerinin içme ve kullanma sularında beş PAH’ ın tayin edilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, Samsun ilinde çeşitli noktalardan içme ve kullanma suyu örnekleri ile Samsun merkez için içme suyu kaynağı olan Abdal Irmağı’ ndan, Kızılırmak ve Yeşilırmak’ tan alınan su örnekleri ve marketlerde pet şişelerde satılan çeşitli markalardaki doğal kaynak suları PAH’ lar açısından incelenmiştir. Çalışmada, Environmental Protection Agency (EPA) Method 550.1 Sıvı-Katı Ekstraksiyon ve HPLC-UV-Fluoresans Detektörü ile İçme Sularındaki PAH’ ların Tayini yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle katı faz ekstraksiyon işlemiyle, numune içerisindeki PAH’ lar katı faz üzerinde tutularak ayrılmış ve HPLC analizine hazır hale getirilmiştir. Daha sonra, örnekler derişimlerinin belirlenmesi amacıyla HPLC cihazında analiz edilmiştir. HPLC cihazında, İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’ te (17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik) belirtilen benz(b)floranten (BbF), benz(k)floranten (BkF), benz(a)piren (BaP), benz(g,h,i)perilen (BgP) ve indeno(1,2,3-c,d)piren (InD) bileşiklerinin derişimlerini belirleyebilmek için analiz yöntemi hazırlanmıştır.Sonuç olarak, bulunan tüm sonuçlar (içme, kullanma suları ve doğal kaynak suları için), İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’ te belirtilen değerlerin altında tespit edilmiştir. Bu yönetmeliğe göre; BaP derişiminin 10 ng/L’ yi, diğer dört PAH bileşiğinin derişiminin toplamının ise (BbF, BkF, BgP ve InD) 100 ng/L’ yi geçmemesi gerekmektedir. Ocak 2011 ve Nisan 2011 tarihlerinde Abdal Irmağı’ ndan alınan su örneklerinde toplam PAH derişimi sırasıyla; 119 ng/L ve 16,7 ng/L, BaP derişimi ise 13,2 ng/L ve 0,09 ng/L olarak bulunmuştur. Nisan 2011’ de Kızılırmak ve Yeşilırmak’ tan alınan su örneklerinde toplam PAH derişimi sırasıyla; 45,8 ng/L ve 15,7 ng/L, BaP derişimi ise 0,23 ng/L ve 0,09 ng/L olarak bulunmuştur.