Etanolamin içeren bakır-okzalato ve bakır-malonato komplekslerinin sentezi, spektroskopik, termik ve yapısal özellikleri / Evrim Şenel; Danışman Veysel T. Yılmaz.

Abstract

Bu çalışmada, etanolamin ligantlarını içeren yeni karışık ligantlı bakır-okzalato ve bakır-malonato kompleksleri sentezlendi. Elde edilen komplekslerin yapıları elementel analiz, manyetik duyarlık ölçümleri, IR, UV-VIS spektroskopisi teknikleri, termik analiz ve X-ışınları tek kristal çalışmalarıyla aydınlatıldı. [Cu(ox)(mea)2], [Cu(mal)2(meaH)2], {(deaH)2[Cu(µ-mal)2].1/2H2O} , [Cu(mal)(tea)].H2O ve {[Cu(H2O)3][Cu(µ-mal)2].2H2O} kompleksleri kristallendirildi. [Cu(ox)(mea)2], cis-bis(monoetanolamin)okzalatobakır(II) kompleksinde, her bir monoetanolamin (mea) ligandı hidroksil oksijeni ve amin azotunu kullanarak, okzalato ligandı (ox) ise karboksilato gruplarındaki negatif yüklü oksijen atomlarını kullanarak iki dişli ligant olarak davranır. Bütün ligantların cis-pozisyonunda bağlandığı belirlendi. [Cu(mal)2(meaH)2], trans-bis(malonato)bis(monoetanolamonyum)bakır(II) kompleksinde, mea ligandının protonlandığı ve bu yüzden sadece hidroksil oksijeni üzerinden metale tek dişli olarak bağlandığı belirlendi. Malonato ligandı (mal) ise iki dişli ligant olarak metale koordine olur ve altı üyeli bir şelat halkası oluşturur. {(deaH)2[Cu(µ-mal)2].1/2H2O} , dietanolamonyum bis(µ-malonato)kuprat(II) hemihidrat kompleksinde, her bir mal ligandı üç dişli ligant olarak davranarak bakır atomları arasında köprü ligant olarak görev yapar. Böylece iki boyutlu polimerik zincirler oluşur. Dietanolamin (dea) ligandı tepkime ortamında amin azotu üzerinden protonlanarak tamamlayıcı iyon olarak davranır. Dietanolamonyum (deaH) iyonları ve örgü suları birbirine paralel olan polimerik zincirler arasına yerleşmişlerdir. [Cu(mal)(tea)].H2O, malonato(trietanolamin)bakır(II) monohidrat kompleksinde de mal ligandı, karboksilat gruplarındaki negatif yüklü oksijenlerle bakır(II) iyonuna koordine olarak altı üyeli bir şelat halkası oluştururken, nötral trietanolamin (tea) ligandı ise bütün donör atomlarını (N, O, O`, O``) kullanarak dört dişli ligant olarak davranır. {[Cu(H2O)3][Cu(µ-mal)2].2H2O} , triakuabakır(II) bis(µ-malonato)kuprat(II) dihidrat kompleksi, mal oksijen atomlarıyla birbirlerine bağlanan [Cu(H2O)3]2+ ve [Cu(mal)2]2- birimleri ve iki su molekülünden oluşur. Her bir mal ligandı, aynı anda iki dişli (şelat) ve tek dişli olarak bakır atomları arasında köprü oluşturup, üç dişli ligant olarak davranır. Komplekslerin IR spektrumlarında, ox ve mal ligantlarına ait olan asimetrik ve simetrik karboksilato gerilme frekansları arasındaki farka bakılarak ligandın metale kaç dişli olarak bağlandığı açıklandı.Komplekslerin termik davranışları TG ve DTA teknikleriyle incelendi. Bu çalışmalar sonucunda kristal suyu içeren komplekslerin öncelikle sularını kaybettikleri, daha sonra etanolamin ligantlarının ayrılmasıyla kararlı bakır-okzalat ve bakır-malonat ara ürünlerini oluşturdukları belirlendi. Bu ara ürünlerin de daha yüksek sıcaklıklarda bakır(II) oksit oluşturmak üzere bozundukları belirlendi.