Samsun çevresinde yetişen bazı yeşil bitkilerdeki ağır metallerin tayini / Aytül Güneş Tanak; Danışman Ş. Fatma Aygün

Abstract

Bu çalışmada ağır metal kirliliğine neden olarak düşünülen etkenlerin minimum seviyede bulunduğu kırsal ve maksimum seviyede bulunduğu yoğun trafik ve endüstriyel etkinliklerin olduğu yerleşim bölgelerindeki bazı sebzelerde (marul, maydanoz, kara lahana ve kırçan) bulunan ağır metal miktarlarının tayin edilmesi amaçlanmıştır. İncelenen sebzeler yıkanıp kurutulup küçük parçalar haline getirildikten sonra, HNO3, HClO4 eklenerek yaş yakma yöntemi uygulanmış ve ağır metal miktarları belirlenmiştir.Analizler sonucunda bitkilerde bulunan Cu, Mn, Ni, Zn ve derişimleri her bir yeşil bitkiden üçer numune alınarak AAAS ile Pb ise Voltametri ile saptanmıştır. Buna göre kırsal bölgeden alınan maruldaki Cu, Mn, Ni, Zn derişimleri sırasıyla 11,17±1,62; 10,17±3,55;, 10,17±2,85; 200,37±18,59; 6,13±0,66 mg/kg, endüstriyel bölgeden alınan maruldaki Cu, Mn, Ni, Zn ve Pb derişimleri sırasıyla 17,32±3,2; 25,43±4,47; 23,82±3,43; 356,22±101,13; 17,57±1.82 mg/kg olarak bulunmuştur. Kırsal bölgeden alınan maydanozda aynı metallerin derişimleri sırasıyla 7,81 ±1,42; 7,27±3,15; 1,57± 0,31, 83,61 ±23,58; 6,69±0,34 mg/kg , endüstriyel bölgeden alınan maydanozdaki metal derişimleri ise 15,72±3,93; 15,71 ±6,54; 7,57±1,66; 252,61 ±101,44; 13,39±2,33 mg/kg olarak bulunmuştur. Kırsal bölgeden alınan yaprak lahanadaki Cu, Mn, Ni, Zn ve Pb derişimleri sırasıyla 4,17±1,4; 8,85±1,55; 2,37±0,56; 83,63±24,53, 3,45±0,83 mg/kg, endüstriyel bölgeden alınan yaprak lahanadaki Cu, Mn, Ni, Zn ve Pb derişimleri sırasıyla 10,11 ±0,3; 15,23±2,32; 5,65±1,45; 293,25±14,75; 5,46±0,75 mg/kg olarak bulunmuştur. Kırsal bölgeden alınan kırçandaki Cu, Mn, Ni, Zn ve Pb derişimleri sırasıyla 12,27±4,4; 9,01 ±2,16; 1,77±0,89; 92,61 ±11,81; 0,37±0,029 mg/kg , endüstriyel bölgeden alınan kırçandaki Cu, Mn, Ni, Zn ve Pb derişimleri sırasıyla 20,13±1,66; 22,01 ±9,53; 8,47±1,68; 168,02±56,6; 2,95±1,15 mg/kg olarak belirlenmiştir.Yöntemin doğruluğunu belirlemek amacıyla çalışmada kullanılan yaş yakma yöntemi sertifika edilmiş referans oryantal tütün yaprağı (CTA-OTL-1) numunesine uygulanmıştır.Çalışmada sonuç olarak, endüstriyel bölgelerin çevreye ağır metal saldıkları ancak çalışılan bitkilerdeki ağır metal miktarlarının literatür ve resmi değerleri genellikle aşmadığı bulunmuştur.