Kistik fibrozis ve tanısı / Derya Bal ; Danışman İbrahim Işıldak

Abstract

Çalışmada, kistik fibrozis tanısında kullanılmak üzere 4-ter-Butilkaliks[4]aren-tetraasetik asit tetraetil ester (sodyum iyonofor-X) iyonoforu kullanılarak mikro büyüklükte Na+-seçici elektrot, mezo-tetrafenilporfirinmanganez (III)(klorür iyonofor-I) kullanılarak mikro büyüklükte Cl- seçici elektrotlar geliştirildi. Geliştirilen elektrotların potansiyometrik performansları durgun ve hareketli ortamlarda bilgisayar kontrollü potansiyometrik bir sistem kullanılarak test edildi. Elektrotların durgun ve hareketli ortam ölçümlerinden tekrarlanabilirliklerinin yüksek olduğu ve 10-1-10-5 M konsantrasyon aralığında doğrusal cevap sergilediği gözlendi. Geliştirilen elektrotların hareketli ortam ölçüm hücreleri kullanılarak ter klorür ve sodyum düzeyleri ölçüldü. Elde edilen veriler Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesinde uzun süreden beri kullanılan Wescor model kistik fibrosis ölçüm sistemiyle elde edilen verilerle karşılaştırmalı olarak incelendi. Elde edilen sonuçların hastanedeki ölçüm değerleriyle uyum içerisinde olduğu görüldü. Geliştirilen elektrotların kistik fibrozis hastalığı tanısında etkin olarak kullanılmasını sağlayan bir "kistik fibrozis tanı sistemi" geliştirildi. Kistik fibrozis tanı sistemi, geliştirilen mikro elektrot ve iyontoforez elektrot sistemlerini içermektedir. İyontoforez sistemde pilokarpin maddesi, acısız olarak deri altına gönderilerek o bölgede terlemenin oluşmasını sağlamaktadır. Oluşan ter deri yüzeyine çıkıp birikmeye başladığında, akış yolunu takip ederek hareketli ortam hücresindeki elektrotlara yönelmektedir. Elektrotlara yönelen terin içindeki klorür ve sodyum düzeyleri elktrotlar tarafından eşzamanlı olarak ölçülmektedir.