Karık sulama yönteminde polyacrylamid (PAM) ve sıkıştırılmış karık uygulamalarının farklı akış koşullarında sediment taşınımı ve su uygulama randımanı üzerine etkilerinin araştırılması / Ramazan Meral; Danışman Mehmet Apan.

Abstract

Karık sulama yönteminde, farklı karık ve akış tiplerinin karıklarda oluşan sediment taşınımına ve su uygulama randımanına etkisinin belirlenmesi amaçlanan bu çalışma Amasya ili sınırları içerisinde iki farklı alanda yapılmıştır. Çalışmada normal, sıkıştırılmış ve Polyacrylamid (PAM) uygulanmış karık tipleri ile sabit debili, değişken debili ve fasılalı akış tipleri uygulanmıştır. Değişken debili uygulamalarda su karık sonuna ulaştıktan sonra debi yarıya düşürülmüştür. Fasılalı sulama uygulamalarında ilerleme aşamasında döngü süresi 30 dakika, döngü oranı 1/2 alınmıştır. İlerleme sonrası ise döngü süresi 10 dakika, döngü oranı 1/2 alınarak sulamalara devam edilmiştir. Sıkıştırılmış karık uygulamaları için karık yüzeyi 95 kg ağırlıkta sıkıştırma tekerleği ile sıkıştırılmıştır. PAM uygulamaları sadece birinci sulamalarda karıklarda suyun ilerleme aşamasında sulama suyuna katılarak uygulanmıştır. Çalışma sonucunda; sediment taşınımı yönünden birinci sulamalarda, PAM uygulanmış karıklarda değişken debili uygulamaların en uygun uygulama olduğu, ikinci olarak yine PAM uygulanmış karıklarda fasılalı sulama uygulaması olduğu belirlenmiştir. Diğer tüm karık tiplerindeki değişken debili uygulamalar ise üçüncü sırada yer almıştır. İkinci sulamalarda genel olarak değişken debili uygulamalar ilk sırada yer almış, bu uygulamaları PAM uygulanan karıklarda fasılalı ve sabit debili sulama uygulamaları takip etmiştir. Su uygulama randımanı yönünden birinci sulamalarda, sıkıştırılmış karıklarda değişken debili uygulamalar en iyi grubu oluşturmuştur. İkinci olarak da diğer karık tiplerinde değişken debili uygulamalar ise ikinci sırada yer almıştır. Birinci sulamalarda fasılalı sulama uygulamaları SULUOVA 2 deneme alanı dışında tüm karık tiplerinde sabit debili uygulamalara göre avantajlı bulunmuştur. İkinci ve üçüncü sulamalarda genel olarak değişken debi uygulamasının yapıldığı sulamalarda daha yüksek su uygulama randımanı sağlanmıştır. Sonuç olarak; PAM uygulaması ile birlikte değişken debili ve fasılalı sulama uygulamaları hem sediment taşınımı hem de su uygulama randımanı açısından önerilebilecek uygulamalar olarak belirlenmiştir. Ayrıca, sıkıştırılmış karıklarda değişken debili sulama uygulaması da, özellikle su uygulama randımanı yönünden önerilebilecek bir uygulama olarak değerlendirilmiştir. Anahtar kelimeler: Karık sulama, polyacrylamid (PAM), Sıkıştırılmış karık, Değişken debili sulama, Fasılalı sulama