Samsun ili Bafra ilçesi Kızılırmak havzasındaki doğal agrega ocaklarından alınan agregaların ve bu agregalardan üretilen betonun bazı özelliklerinin belirlenmesi / Kadir Ersin Temizel; Danışman Turgut Öztürk.

Abstract

Bafra ilçesi sınırları içerisindeki Kızılırmak havzasından sağlanan agrega Bafra ilçesi ileçevre il, ilçe ve diğer küçük yerleşim birimlerindeki inşaatlarda yaygın kullanım alanı bulmaktadır. Yörenin deprem kuşağı içerisinde bulunması nedeniyle depreme dayanıklı yapıların inşasında gerekli koşullardan birisi olan yüksek dayanımlı beton üretimi için yöredeki doğal agrega ocaklarından temin edilen agregaların özelliklerinin belirlenmesi ve bu agregaların beton üretiminde uygun bir şekilde kullanımının saptanması da yadsınamaz bir gerçektir. Bu araştırmada bu gerçeklerden yola çıkılarak yörede Kızılırmak havzasındaki doğal agrega ocaklarından elde edilen agregaların önemli özellikleri ile bu agregalardan üretilen betonun bazı özellikleri saptanmıştır. Araştırmada yörede bulunan üç farklı agregaocağından alınan örneklerin doğal nem miktarı, granülometrik bileşimi, kil-silt miktarı organik madde miktarı, agrega birim ve özgül ağırlıkları ile aşınma mukavemeti ve hava etkilerine dayanıklılıkları test edilmiştir. Ayrıca bu ocakların agregalarından üretilen betonların işlenebilirlik, birim ağırlık, kompasite ve porozite değerleriyle beton basınç dayanımları ve beton kalite katsayıları belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre ocaklardan elde edilen agregaların granülometrik bileşiminde ince malzemelerin çok, kaba malzemenin ise daha az olduğu saptanmış, agreganın diğer özelliklerinin ise beton üretimi için uygun olduğu belirlenmiştir. Özellikle granülometrik bileşimde ince malzemenin fazla olmasının beton basınç dayanımlarını olumsuz yönde etkilediği gözlenmiştir. Dolayısıyla yörede bu agrega ocaklarından sağlanan malzemeler ile kaliteli ve dayanıklı beton üretebilmek için agregalar tuvenan karaktede değil, granülometrik bileşim ayarlandıktan sonra beton üretiminde kullanılmalı ve ayrıca agrega temizliğinin (yıkama uygulaması) beton basınç dayanımındaki pozitif etkisi göz ardı edilmemelidir.