Koyunlarda omega 3 ve 6 yağ asitlerinin bazı üreme parametrelerine etkileri / Ercan Soydan ; Danışman Mehmet Kuran
Özet
Ruminantlarda Omega-3 (n-3) ve Omega-6 (n-6) yağ asitlerince zengin rasyonların üreme ile ilgili hormonların (progesteron, prostaglandin, oestradiol vb.) sentezini ve kandaki konsantrasyonlarını değistirerek üreme performansı üzerinde etkili olabileceğibelirtilmektedir. Dolayısıyla, bu çalısmanın amacı, çiftlesme öncesi ve sonrası dönemde periyotta rasyonun n-6 ve n-3 miktarının kısa süreli değisiminin, koyunlarda plazma hormon (progesteron, prostaglandin ve östradiol) konsantrasyonu ve ovaryum aktivitesi (korpus luteum ve follikül sayısı ile korpus luteum ve ovaryum ağırlıkları) üzerine etkisinin olup olmadığını belirlemektir. Bu amaçla, ortalama 43.26 ± 3.97 kg canlı ağırlıkta toplam 44 bas (2.-3. doğumunu yapmıs) Karayaka ırkı koyundan referans kızgınlıkları belirlenenler, kontrol (K), n-6+n-3, K+n-3, n-6+K olmak üzere 4 muamele grubundan birisine rastgele dağıtılmıstır. Hayvanlar, yasama payı düzeyinde %65 kaba ve %35 kesif yemden olusan bazal rasyon ile çiftlesme öncesi bir kızgınlık döngüsü uzunluğunca, çiftlesme sonrası ise 15 gün boyunca yemlenmistir. Deneme gruplarında (n-6+n-3, K+n-3 ve n-6+K) bu bazal rasyona, rumende hidrojenasyona karsı korunmus n-6 ve n-3 yağ asitlerinin biri veya ikisi ilave edilerek olusturulmustur. Progesteron analizi deneme süresince 3 gün arayla, östradiol-17â analizi kızgınlık döngüsünün 15. gününden baslayıp çiftlesme sonrası 3. güne kadar her gün ve Prostglandin (PGFM) analizi doğal kızgınlık döngüsünün 13. gününden baslayıp 16. gününe kadar 2 saat ara ile alınan kan örneklerinde yapılmıstır. Çiftlestirme sonrası 16. günde koyunlar kesilerek korpus luteum ve follikül sayısı ile korpus luteum ve ovaryum ağırlıkları belirlenmistir.Çiftlesme öncesi dönemde n-6 rasyonu ile beslenen koyunlarda plazma progesteron (P<0.05), bazal ve pik PGFM (P<0.01) ve plazma PGFM (P<0.01) konsantrasyonları, K grubu koyunlarınkinden daha yüksek bulunmustur. Korpus luteum sayısı, n-6+n-3 rasyon ile yemlenen koyunlarda, K ve n-6+K rasyon ile yemlenen koyunlardan daha yüksek bulunmustur (P<0.05). Küçük follikül sayısı, n-6+K, K+n-3 ve n-6+n3 rasyonu ile beslenen koyunlarda, K rasyonu ile beslenen koyunlardan daha düsük bulunurken (P<0.05), büyük follikül sayısı, n-6+K ve K+n-3 rasyonu ile beslenen koyunlarda, K rasyonu ile beslenen koyunlardan daha düsük bulunmustur (P<0.05). Bu çalısmadan elde edilen sonuçlar, koyunlarda çiftlesme öncesi dönemde n-6 içeriği zengin rasyonun plazma progesteron ve prostaglandin konsantrasyonlarını artırdığını, çiftlestirme sonrası dönemde n-3 içeriği zengin rasyonun ise plazma progesteron konsantrasyonunu etkilemediğini göstermistir. Böylece koyunlarda rasyonun n-6 ve n-3 yağ asitleri içeriğinin çiftlestirme periyodunda kısa süreli değisiminden ovaryum aktivitesinin olumlu yönde etkilendiği söylenebilir.
