Kazda (anser anser domesticus) solunum sistemi'nin anatomisi / Burcu Onuk ; Danışman R. Merih Hazıroğlu

Abstract

Canlı ağırlığı 4500-5000 g olan toplam 10 adet ergin kaz'ın (Anser anser domesticus) kullanıldığı bu çalışmada kazda solunum sisteminin anatomisi ayrıntılı olarak incelendi. Cavatis nasalis'in rostral kısmı sivri, koni benzeri bir boşluk olduğu ve kıkırdak yapıdaki septum nasale ile iki yarıma ayrıldığı belirlendi.Her bir cavitas nasalis'de concha nasalis rostralis, concha nasalis media, concha nasalis caudalis ve concha nasalis septalis adında dört concha tespit edildi.Concha nasalis medianın , conchalar içinde en büyüğü olduğu ve rostral, median ve caudal olmak üzere üç kısma ayrıldığı saptandı.Larynx'in tek olan cartilago (cart.)cricoidea, cart. Procricoidea ve çift olan cart.arytenoidea'dan oluştuğu belirlendi. Cartilago arytenoidea'nın corpus'u da dahil olmak üzere diğer tek olan kıkırdakların kemikleştiği belirlendi.Cartilago arytenoidea'nın corpus'u da dahil olmak üzere diğer tek olan kıkırdakların kemikleştiği belirlendi.Seyri boyunca çaplarında değişiklik görünen trachea halkalarının sayısının 137-140 arasında olduğu bu halkaların trachea'nın orta bölgesinde bir önceki ya da sonraki halka ile temas ederek "H" harfine benzer bir şekil aldığı bazı halkaların dorsal bazılarının ise ventral'de iki'ye çatallandığı görüldü.Cartilagines tracheosyringeales (tympanum) ve cart.bronchosyringeales'den meydana gelen syrinx'in tracheobronchial tiip olduğu belirlendi.Son dört cart. Bronchosyringeales'in açık olan median yüzlerinin birbirlerine içerisinde düz kas hücrelri bulunduran bir bağ doku ile sıkıca bağlandığı görüldü. Trachea'nın syrinx'i şekillendirdikten sonra sağ ve sol bronchus primarius'a ayrıldığı, pulmo dokusunda ilerlerken bronchi mediodorsales, bronchi medioventrales, bronchi laterodorsales ve bronchi lateroventrales olmak üzere dört grup bronchi secundarii verdiği saptandı.Bu bronchus'ların bir kısmının pulmones, bir kısmının da sacci pneumatici ile bağlantılı olduğu tespit edildi. Kazda üç çift ve bir tek olmak üzere toplam yedi adet sacci pneumatici'nin varlığı belirlendi.Bunlardan çift olanların saccus thoracicus cranialis, saccus thoracicus caudalis ve saccus abdominalis olduğu tek olanın ise saccus cervicoclavicularis olduğu saptandı.Yapılan bu çalışmaya kaz solunum sisteminin diğer kanatlılarla olan farklılıkları ve benzer özellikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya konarak veteriner anatomi literatüründeki konu ile ilgili boşluk doldurulmaya çalışıldı.