Sağlık alanındaki laboratuar analiz sonuçlarının, kalite kontrolünde kullanılan istatistik yöntemlerin irdelenmesi / Leman Tomak; Danışman Yüksel Bek

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sağlık laboratuarlarında kullanılan analiz yöntemlerinin kalite kontrolünü sağlamak üzere kalite planlanması yapılması ve bu amaçta kullanılan istatistiksel yöntemlerin karşılaştırmalı olarak irdelenmesidir.Yöntemlerin karşılaştırılması amacıyla kullanılan uygulama verileri, 2007–2008 yılları arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Biyokimya Laboratuarında kullanılan COBAS–1 cihazı ile çalışılan kalsiyum değerleri (lot) ve simülasyonla elde edilen veri setlerinden oluşmaktadır. İstatistik Süreç Kontrolü ve Süreç Yetenek Analizi için Minitab 15 istatistik paket programı ve aynı zamanda kalite kontrol planlanması için EZ Rules 3 paket programı kullanıldı.Sağlık alanında laboratuar analiz süreciyle ilgili İç Kalite Kontrolü esasları ve bunun için kullanılan kalite kontrol ortaya konuldu. Klinik ya da analitik kalite gereksinimleri göz önünde tutularak kalite kontrol planlaması yapıldı ve kalite planlama araçları olan OPSpecs ve Kritik Hata grafikleri yorumlandı. Bu grafikler yardımı ile laboratuarda kullanılacak en uygun kalite kontrol prosedürü seçildi. İstatistik sürecin denetlenmesi amacına yönelik olarak "p", "np", "c" ve "u", Bireysel Gözlem, Hareketli değişim Aralığı, X( ¯ ), R, S, Kümülatif Toplam, Hareketli Ortalama ve Üstel Ağırlıklı Hareketli Ortalama grafiklerinden yararlanıldı. Son olarak Süreç Yetenek Analizi yapılarak C(p), C(pk), P(p) ve P(pk) indeksleri elde edildi.Sonuç olarak kalite planlama yöntemleri ile en uygun kalite kontrol prosedürü saptandı. Bu prosedüre ilişkin sürecin kontrol içi olup olmadığı tüm istatistik süreç kontrolleri kullanılarak belirlendi ve takiben süreç yetenek analizi ile sürecin yetenek durumları karşılaştırılmalı olarak değerlendirildi.