Multipl skleroz hastalarında yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişki / Sevgi Dinç ; [tez danışmanı] Serap Sezgin

Abstract

Bu araştırma, Multipl Skleroz (MS) hastalarında yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın evrenini OMÜ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Nöroloji Polikliniği’ne kayıtlı MS hastaları oluşturmuştur. Araştırmaya 01.01.2011-01.03.2011 tarihleri arasında araştırmaya katılmayı kabul eden gönüllü, araştırmaya dahil edilme kriterlerine sahip hastalar alınmıştır. Araştırmaya dahil edilmesi gereken hasta sayısı Win Episcope 2,0 programıyla belirlenmiş ve 100 hasta araştırma kapsamına alınmıştır. Bu hastalar nöroloji polikliniğindeki kayıtlarından basit rastgele seçilmiş, hastalar telefon numaralarından aranarak veri formları doldurulmuştur. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen 12 sorudan oluşan tanımlayıcı özelliklerin yer aldığı Kişisel Bilgi Formu; 1980’lerin sonunda Krupps ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş ülkemizdeki geçerlilik ve güvenirlik çalışması 2007 yılında Mutlu ve arkadaşları tarafından yapılan “Yorgunluk Şiddet Ölçeği (FSS)”; Beck ve arkadaşları tarafından 1961 yılında geliştirilmiş ve ülkemizdeki geçerlilik ve güvenirlik çalışması Hisli(1988;1989), Tegin(1987), Aydın ve Demir(1989) tarafından yapılan “Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)” kullanılmıştır. Ayrıca hastaların nöroloji uzmanları tarafından değerlendirilmiş olan “Genişletilmiş Yetersizlik Durum Skalası (EDSS)” puanları hasta kayıtlarından elde edilmiştir. Veriler bilgisayarda 15,00 SPSS paket programı ile bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiklerle, Spearman korelasyon analizi, Mann- Whitney U ve Kruskall- Wallis testleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilere göre hastaların %54’ünün yorgun olduğu, hastaların yaşları ile FSS puanları arasında pozitif yönde önemli bir ilişki olduğu, aile yapısı, çalışma durumu ve gelir seviyesinin hastaların FSS puanlarını etkilediği ve sonucun istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05). Hastaların %52’sinde depresif belirtiler olduğu yaş vir seviyesinin hastaların BDÖ puanlarını etkilediği ve sonucun istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur ( p<0,05). Yorgun olan hastaların %72,2’sinin depresif belirtiler göstermekte olduğu yorgunluk ve depresyon arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0,001).Bu araştırma MS hastalarında yorgunluk ve depresyon arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu nedenle ruh sağlığı hemşirelerinin MS hastalarında yorgunluğun depresyonun bir belirtisi olabileceğini kabul edip hastaların psikososyal uyumlarına yardım etmeleri, bireyin hastalığın yol açtığı yaşam sorunlarıyla baş edebilecek güce erişmesine ve hastalık yaşantısından bir anlam çıkarmalarına yardımcı olmaları, bu doğrultuda eğitim ve danışmanlık hizmetlerini kullanarak multidisipliner çalışmalar yürütmeleri önerilebilir.