Ahlaki düşünce ve yargıları etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi / Mustafa Şengün; Danışman Mevlüt Kaya.

Abstract

Bu araştırmada, ahlaki düşünce ve yargıları etkilediği düşünülen bazı faktörler ele alınmıştır. Araştırma, literatür incelemesi ve alan araştırmasına dayanmaktadır. Alan araştırması, Samsun il sınırları içinde faaliyet gösteren liselerden, random yöntemiyle seçilen 500 lise son sınıf öğrencisi üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Ahlaki Öykü Örnekleri ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Anketi ile toplanmıştır. Verilerin analizi ki-kare (X2) testi ile yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; lise türüne, cinsiyetine, başarı durumuna, kavrama gücüne, dindarlık düzeyine, babanın mesleğine, annenin dini durumuna ve haksızlığa uğrayıp uğramama durumuna göre öğrencilerin ahlaki düşünce ve yargıları arasındaki ilişki herbir öyküde farklı sonuç vermiştir. Dolayısıyla bu bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkene etkisi de öykülere göre farklılık arzetmiştir. Ancak anne-babanın tutumu, anne-babanın öğrenim düzeyi, annenin mesleği, babanın dini durumu, ailenin ekonomik durumu ve hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yerine göre öğrencilerin ahlaki düşünce ve yargıları arasındaki ilişkinin üç öyküde de anlamlı olmadığı görülmüştür. Ayrıca literatür incelemesi sonucuna göre; kalıtım ve çevre, aile, okul eğitimi, akran ve arkadaş çevresi, din, kitle iletişim araçları, ekonomi ve kültür bireylerin ahlaki düşünce ve yargılarını belirleyen önemli faktörler olduğu ortaya çıkmıştır.