Oğuz grubu Türk lehçelerindeki hareket fiillerinde yalancı eşdeğerlikler / Sadiye Ertuğ ; Danışman Özen Yaylagül

Abstract

Bu çalışma ile Oğuz Grubu Türk Lehçeleri olarak kabul edilen Türkiye, Azeri, Türkmen ve de Gagauz Türkçesi sizlüklerindeki hareket fiillerinde yer alan yalancı eşdeğerlikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu grupta yer alan lehçeler ses, tarihi kaynaklar gibi yönlerden birine yakınlık gösterseler de aynı ses veya şekil özelliklerine sahip hareket fiilleri yansıttığı anlamlar bakımından farklılık azr edebilir. Bu da lehçelerden yapılacak çevirilerde problemlere yol açabilir. İşte bu çalışmada, bu lehçelerde yalancı eşdeğer durumunda olan hareket fiilleri tespit edilerek, çeviri problemlerinin, anlam karışıklığının giderilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle de adı geçen dört lehçenin sözlüğü karşılaştırılarak hareket fiilleri tespit edilmiş, yansıttıkları anlamlara bakıldıktan sonra bu fiiller, kısmi ve yalancı eşdeğerler olarak tasnif edilmiştir. Bu tasnif sırasında sözcüklerin metafor, meyonımi, somutlaştırma gibi çeşitli anlam olaylarıyla farklı anlamlar kazandığı da ortaya koyulmuştur.Böylece adı geçen dört lehçe sözlüğünde birbiriyle anlam bakımından örtüşen eş değerli hareket fiilleri olduğu gibi kısmen ve de tamamen farklılaşarak yalancı eş değerli durumuna gelen ve de dikkat edilmediği takdirde anlam karışıklığına yol açan hareket fiillerinin olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda bu çalışmanın bu dört lehçeden yapılacak çeviri çalışmalarında faydalı olacağını ve bu alanda bundan sonra yapılacak çalışmalara da ışık tutacağı düşünülmektedir.