Koledokolitiazis nedeniyle endoskopik retrograd kolanjiopankreatikografi yapılan kolelitiazisli hastalarda laparoskopik kolesistektominin zamanlaması / Hamza Çınar; tez danışmanı Kenan Erzurumlu

Abstract

Amaç Kolelitiazis gastrointestinal sistemin en yaygın rahatsızlıklardan biridir. Erişkin nüfusun yaklaşık % 10? unda görülür. Safra kesesinde taş bulunan olguların %4-15?inde koledok taşı da mevcuttur. Koledokta taş bulunan kolelitiazisli hastalarda günümüzde en çok kabul gören tedavi yaklaşımı öncelikle kanalı tıkayan taşın Endoskopik Retrograd Kolanjiopankreatikografi (ERKP) ile temizlenmesi ve sonrasında laparoskopik kolesistektomi yapılmasıdır. ERKP sonrası laparoskopik kolesistektomilerde açığa dönüş oranı yüksektir. ERKP ile laparoskopik kolesistektomi arasında ne kadar beklemek gerektiği konusunda ise halen tam bir fikir birliği yoktur. Çalışmamızın amacı; koledokolitiazis nedeniyle ERKP yapılan kolelitiazisli hastalarda ERKP sonrası laparoskopik kolesistektomi için beklenmesi gereken optimum zamanı ortaya koyarak açığa dönüş oranını en aza indirmektir. Materyal ve Metod Ocak 2002 ve Aralık 2012 tarihleri arasında kolelitiazis ve koledokolitiazis nedeniyle Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi?ne başvuran ve ERKP sonrası laparoskopik kolesistektomi uygulanan 157 hasta retrospektif olarak incelendi. Hastaların 57?si erkek ve 100?ü kadındı. Yaş ortalaması 54.5 (19-87 ) yıldı. Hastalar ERKP ile laparoskopik kolesistektomi arasında geçen zamana göre grup I (kısa aralıklı:7 gün veya daha az) 53 hasta, grup II (orta aralıklı: 8-42 gün) 70 hasta ve grup III ( uzun aralıklı: 43 gün ve sonrası) 34 hasta olmak üzere üç gruba ayrıldı. Gruplar kendi aralarında; yaş, cinsiyet, ASA (American Society of Anesthesiology) skoru, ERKP ile ameliyat arasında geçen süre, ERKP sayısı, stent kullanımı, ameliyatı beklerken oluşan komplikasyonlar, ameliyat sırasında ve sonrasında gelişen komplikasyonlar, açığa dönüş oranı, açığa dönüşe etki eden faktörler ve hastanede kalma süreleri açısından karşılaştırıldı. Bulgular ERKP sonrası laparoskopik kolesistektomi uygulanan 157 hastanın 22?sinde (% 14) açık cerrahiye dönüldü. Gruplara göre dağıttığımızda ise grup I de 7 (% 13.2), grup II de 8 (% 11.4) ve grup 3 de 7 (% 20.6) hasta olduğu görüldü. Açık cerrahiye dönüş oranı açısından gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı (p=0.406). Bir kez ERKP yapılan 133 hastanın 15?inde (% 11.3) iki veya daha fazla ERKP yapılan 24 hastanın ise 7?sinde (% 29.2) açık cerrahiye dönüldüğü gözlendi (p=0.048). ERKP sonrası laparoskopik kolesistektomilerde açık cerrahiye dönüşü etkileyen en önemli faktörün tekrarlanan ERKP?ler olduğu tespit edildi. ERKP sırasında koledoktan taş ekstraksiyonu ve koledoğa stent konulmasının açık cerrahiye dönüş üzerine etki etmediği görüldü (sırasıyla p=454 ve p=0.058). ERKP sonrası ameliyatı beklerken hastaların bazılarında akut kolesistit, koledokolitiazis, biliyer pankreatit ve kolanjit gibi komplikasyonlar geliştiği saptandı. Gruplar incelendiğinde ameliyat için beklenen süre arttıkça bekleme sırasında görülen komplikasyon oranının da arttığı (p:0.018) gözlendi. İntraoperatif ve postoperatif komplikasyonlar açısından ise her üç grubun benzer özellikler gösterdiği ve aralarında istatiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı tespit edildi (Sırasıyla p=0.709; p=0.689). Sonuç Çalışmamızın sonucunda, ERKP sonrası laparoskopik kolesistektominin zamanlamasının açığa dönüş üzerine etki etmediği; fakat ERKP ile ameliyat arasında ne kadar az zaman geçerse ameliyatı beklerken oluşan biliyer komplikasyonların da o kadar az geliştiğini tespit ettik.