Parkinson Hastalığı'nda gece gelişen kan basıncı değişikliklerinin kognitif duruma etkisi / Adem Akkurt ; Danışman Hüseyin A. Şahin

Abstract

Kognitif tutulum İPH’ de hemen hemen her evrede az yada çok görülen bir durumdur. Kognitif tutlum hafif şiddette olabildiği gibi belirgin de olabilir. İPH’ lilerde kognitif tutulum özellikle frontal yürütücü işlevler, görsel-mekansal işlevler ve dikkat işlevleri ile ilgilidir. Yapılan çalışmalarda, normalde beklenen gece kan basıncı düşüklüğünün olmamasıyla kognitif bozulma arasında pozitif ilişki tespit edilmiştir. İPH’ de gece boyunca kan basıncı değişikliğinin kognitif duruma yansıması bilinmemektedir. Bu çalışmanın amacı, İPH’ liderde gece boyu kan basıncı değişikliğinin kognitif duruma etkisini araştırmaktır. Çalışmamıza Haziran-2009 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim dalı servisinde yatan ve Hareket Bozukluklukları Polikliniğinde İPH tanısı ile izlenen, 14 kadın, 16 erkek, toplam 30 hasta alındı. Hastalar holter monitarizasyon ile 24 saatlik kan basıncı kaydı yapılarak gece kan basıncı düşen ve düşmeyenler olarak ikiye ayrıldı. Hastaların kognitif işlevleri geniş bir nöropsikojenik testlerden aldıkları puanlar karşılaştırıldı. Çalışmaya 30 Parkinson hastası alındı. Hastaların başvuru sırasındaki ortalama yaşı 62,8±10,89 idi. Ambulatuvar kan basıncı ölçümü ile 14 hastanın dipper ve 16 hastanın da nondipper olduğu saptandı. Dipper olan grupta yaş ortalaması 57,14±7,78 , non dipper grupta 64,12±12,35 idi. Dipper grubta 7 kadın 7 erkek, nondipper grubta 7 kadın 9 erkek vardı. Dipper grubunda eğitim ortalaması 5,64±3,62, nondipper grubun eğitim ortalaması 7,31±3,21 idi. Gruplar arasında yaş, cins ve eğitim açısından istatistiksel fark yoktu. Dipper grupta nondipper grubuna göre sağ ve sol beden yarısına ilişkin UPDRS puanları ve Hoehn Yahr ölçeğinde anlamlı farklılık saptanmadı. Yürütücü fonksiyon testlerinden sadece Stroop testinin beşinci aşaması Dipper grupta nondipper grubuna göre anlamlı olarak farklıydı. WKET’ inde gruplar arasında fark görülmedi. Dipper grupta nondipper grubuna göre çizgi yönü testi, yüz tanıma testi ve Hooper testi anlamlı olarak farklıydı. Küp testindeki performans dipper grubunda daha iyi olmasına karşın aradaki far istatistiksel olarak anlamlı değildi. Dikkat testlerinden ileri sayı menzili performanslarında gruplar arasında fark bulunmaz iken, geri sayı menzili gruplar arasında anlamlı fark gösterdi. İz sürme testinde gruplar arasında anlamlı fark saptanmadı. Boston adlandırma testi gruplar arasında anlamlı fark gösterdi. Ancak bu fark semantik ipucu ve fonemik ipucu ile isimlendirme aşamasında ortadan kalktı. Çalışmamızda iki İPH grubunda, gece boyu kan basıncı ölçümü yapılmış ve beklenen kan basıncı düşmesinin olmaması kognitif işlev bozukluğu açısından bir risk faktörü olabileceğine işaret edebilir.