Güverda bağlarının coğrafi özellikleri ve kültürel ekolojisi (Artvin)

Abstract

Türkiye’de kırsal miras zenginliğini besleyen çok çeşitli etkenler bulunmaktadır. Kısa mesafeler içinde değişen coğrafi şartlar, uzun tarihsel geçmiş ve çeşitli kültürlere ait birikimler yöresel bazda farklı kültürel zenginliklerin gelişmesinde etkili olmuştur. Fiziki coğrafya şartlarına uyum geliştirilmesi ve geleneksel ekolojik bilgiye dayalı özgün tarımsal üretimler, mikro havzalara özel yöresel ürünler ve bu iktisadi faaliyete uygun hayat tarzları bunların bir kısmını oluşturmaktadır. Bu araştırmada Artvin’de Okçular (Berta) Çayı Havzası’nda bulunan Güverda bağlarında arazi kullanımı, bağcılık ve mahsulün muhafazasında uygulanan geleneksel yöntemler incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmış ve arazi çalışmaları yapılmıştır. Araştırma sahasında 12 kişi ile yüz yüze görüşme gerçekleştirilerek elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgulara göre araştırma sahasında bağcılıkla ilgili geleneksel birçok yöntemin devam ettirildiği gözlenmiştir. Güverda Bağlarında tarımsal faaliyetler yerel coğrafi şartların etkisiyle taraçalar üzerinde sürdürülmekte, üzümlerin toplanması, saklanması, korunması sürecinde yerel ekolojik bilgiden faydalanılmaktadır. Zorlu coğrafi şartlarda elde edilen mahsulün uzun süre bozulmadan saklanması ve böylelikle değerinin muhafaza edilmesi konusunda yöre insanının geliştirdiği metotlar insan - doğa uyumuna yani kültürel ekolojiye güzel bir örnektir. Söz konusu metotların tespiti ve bunların her birinin yerel kültür unsurları olarak gelecek kuşaklara aktarılması önem taşımaktadır.

There are many factors that nurture the richness of rural heritage in Turkey. Changing geographical conditions within short distances, long historical past and accumulations from various cultures, have contributed to cultural richness to flourish locally. Developing adaptation to physical geographic conditions, unique agricultural products based on traditional ecological knowledge, local products specific to micro-basins and lifestyles that are harmonious with that economic activity and the architectural texture constitute a part of this cultural wealth. In this research, land use, viticulture and traditional methods of crop protection in Güverda vineyards located in Okçular (Berta) Stream Basin in Artvin, have been studied. Qualitative research method was used in the research and field studies have been done. Face-to-face interviews were held with 12 people in the research area and the obtained data were analyzed descriptively. According to the findings, it was observed that many traditional methods of viticulture were continued in the research field. Agricultural activities in Güverda Vineyards are carried out on terraces due to local geographical conditions and local ecological knowledge is used in the process of collecting, storing and preserving of the grapes. The methods developed by local people in harvesting the resulting crops in difficult geographical conditions, long-term intact storage and thereby preserving its value is a good example of natural harmony in other words cultural ecology. Determination of these methods and passing each of them on to future generations as local cultural elements is of capital importance.