Yaban hayvanlarında antikoagülan rodentisitler ile zehirlenmeler

Abstract

Antikoagülan rodentisitler kemirici mücadelesinde sık kullanılmaktadırlar. Tuzak yem formunda uygulananbu maddeleri kedi, köpek gibi evcil hayvanlar ya da serçe, güvercin gibi kuşlar kazara tüketerek zehirlenebilirler. Budurum primer (birincil) zehirlenme olarak isimlendirilir. Baykuş, tilki, çakal gibi avcı yaban hayvanları ise genelliklekemiricileri avlayarak beslenir ve tuzak yemlere ilgi göstermezler. Tuzak yemi tüketen kemiriciler anormal davranışlarsergiler; kaçış dürtüsü ve hareket kabiliyeti azalarak genellikle birkaç gün içerisinde ölürler. Böylece avcı hayvanlartarafından kolaylıkla yakalanabilirler. Ancak, kemiricinin vücudunda biriken antikoagülan rodentisitler avcı canlınında zehirlenmesine sebep olabilmektedir. Bu durum ise sekonder (ikincil) zehirlenme olarak isimlendirilir. Bu derlemede, hayvanlarda antikoagülan rodentisit zehirlenmeleri ile ilgili literatürde bildirilmiş veriler değerlendirilerekantikoagülan rodentisit kullanımından kaynaklanabilecek risk faktörlerini, özellikle yaban hayatı açısından aktarmakamaçlanmıştır. Değerlendirilen birçok çalışmada, Amerika, Avrupa ve Avustralya’nın çeşitli bölgelerinde yaşayan evcilve yaban hayvanlarında hem primer hem de sekonder antikoagülan rodentisit zehirlenmesi bildirilmiş; ülkemizde iseyaban hayvanlarında antikoagülan rodentisit zehirlenmelerinin araştırıldığı herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Anticoagulant rodenticides are often used in rodent control. Pets such as cats, dogs, or birds such as sparrows and pigeons can be poisoned accidentally by ingesting rodenticide bait, which is regarded as primary poisoning. Wild animals such as owls, foxes, jackals, on the other hand, usually hunt rodents and have no interest in bait. When a rodent consumes an anticoagulant rodenticide bait, it exhibits abnormal behaviors such as movement disorders, reduced flight response and usually dies within a few days. As a result, predators can easily hunt the poisoned rodents. However, rodenticides that already have accumulated in the prey’s body may affect the predator, leading to secondary poisoning. Secondary poisoning occurs more frequently, especially in areas where human settlement is close to the wildlife. In this review, we evaluated the published data of rodenticide poisoning in animals and showed the risks of anticoagulant rodenticides, particularly in the case of wildlife. Many studies have reported both primary and secondary rodenticide poisoning in domestic and wild animal species in many parts of Europe, America, and Australia. There is, however, no report on rodenticide poisoning in wild animals in Turkey