Turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmelerinin menülerinde coğrafi işaretli ürünlerin yer alma durumunun incelenmesi: Ankara ili örneği

Abstract

Yöresel ürünlerin sürdürülebilirliğini sağlamak ve yöreye özgü olan ürünlerin ayırt edici özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilmekte olan coğrafi işaret tescil belgesi, bölgelerin ekonomik kalkınmaları ve gelişme göstermeleri bakımından önemli bir rol üstlenmektedir. Son yıllarda Türkiye'de coğrafi işaretli ürünlerin sayısında önemli bir oranda artış gözlemlenmektedir. 7 Mayıs 2021 tarihi itibariyle, Türkiye'de yiyecek ve içecek türünde 578 adet coğrafi işaret belgesi ile tescilli, 643 adet ise coğrafi işaret tescil belgesi için başvuru durumunda olan ürün bulunmaktadır. Coğrafi işaret tescil belgesine sahip olan bu ürünlerin yiyecek içecek işletmesi menülerinde yer alması durumu, bölgelerin bilinirliğine ve gastronomi turizmi potansiyellerinin artmasına katkı sağlayabilmektedir. Bu araştırmanın amacı, Ankara ilinde bulunan turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmelerinin menülerinde coğrafi işaret tescil belgesine sahip ürünlerin yer alma durumunu tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizinden faydalanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara ilinde bulunan 113 turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmesi oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına 17 işletmenin kapalı olması ve 12 işletmenin işletme yapılarının araştırmaya uygun olmamasından dolayı turizm işletme belgeli 84 yiyecek içecek işletmesi dahil edilmiştir. İlgili literatür incelendiğinde, coğrafi işaretli ürünlerin yiyecek içecek işletme menülerinde yer alma durumunu inceleyen sınırlı sayıda çalışma bulunduğu görülmektedir. Ankara ili özelinde coğrafi işaretli ürünlerin yiyecek içecek işletme menülerinde yer alma durumunu inceleyen çalışmalara ise rastlanılmamaktadır. Araştırmanın Türkiye'nin yedi bölgesi ve Ankara mutfağına özgü olan coğrafi işaretli ürünlerin Ankara'da bulunan turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmesi menülerinde yer alma durumunu tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiş olması çalışmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre, Ankara ilinde bulunan 84 turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmesinin 43 tanesinin menüsünde coğrafi işaretli ürünlere yer verildiği tespit edilmiştir. Bu işletmelerde ise toplam 25 çeşit coğrafi işaretli ürünün yer aldığı belirlenmiştir. Coğrafi işaretli ürünlerin içerisinde en çok ürüne sahip olan bölgesinin 11 ürün ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olduğu, Ankara mutfağına özgü coğrafi işaretli ürünlerden ise Ankara Tavanın %8, Çamlıdere Höşmerim Tatlısının ise %1 oranında yer aldığı tespit edilmiştir.

The geographical indication registration certificate, which is given by the Turkish Patent and Trademark Office in order to ensure the sustainability of local products and to reveal the distinctive features of products that specific to the region, plays an important role in the economic development and evolve of the regions. In recent years, a significant increase has been observed in the number of geographically indicated products in Turkey. As of May 7, 2021, there are 578 registered products in the type of food and beverage in Turkey with geographical indication certificate, and 643 products that are in the case of applying for geographical indication registration certificate. The fact that these products, which have geographical indication registration certificate, are included in the menus of food and beverage businesses, can contribute to the awareness of the regions and increase their gastronomic tourism potential. The aim of this research is to determine the availability of products with geographical indication registration certificate in the menus of restaurants with tourism operation certificate in Ankara. Content analysis, which is one of the qualitative research methods, was used in the research. The universe of the research consist of 113 food and beverage businesses with tourism operation certificate in Ankara. 84 food and beverage businesses with tourism operation certificate were included in the scope of the research, due to the fact that 17 businesses were closed and the business structures of 12 businesses were not suitable for the research. When the relevant literature is examined, it is seen that there ara a restricted number of studies examining the status of geographically indication products in food and beverage businesses menus. There are no studies examining the status of geographically indication products in food and beverage businesses menus in Ankara province. The originality of the study is that the research was carried in order to determine the availability of geographically indicated products, which are unique to the seven regions of Turkey and Ankara cuisine, in the menus of food and beverage businesses with tourism operation certificates in Ankara. According to the research findings, it has been determined that 43 of the 84 tourism operation certificated food and beverage businesses in Ankara have geographically indication products in their menus. It has been detected that there are total of 25 types of geographically indication products in these businesses. It has been determined that the region with the most products among the geographically indication products is the Southeastern Anatolia region with 11 products. In addition, it has been determined that 8% of Ankara Tava and 1% of Çamlıdere Höşmerim are included in the menus of the geographical indications specific to Ankara cuisine.