Durağan'daki (Sinop) jeomorfositler ve sürdürülebilir kullanımı

Abstract

Bu çalışma, Durağan ilçesi sınırlarındaki jeomorfosit olma potansiyeline sahip yerşekillerini ve sürdürülebilir kullanımlarını konu almaktadır. Araştırmaya konu olan Durağan, Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz Bölümü’nde yer alan Sinop ilinin ilçelerinden biridir. Bu çalışma ile Durağan’da jeomorfosit olma potansiyeline sahip yerşekillerinin tespit edilmesi, oluşum mekanizmalarının açıklanması, sahadaki dağılımının belirlenmesi ve jeomorfoturizm açısından değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda saha ve konu ile ilgili literatür araştırması yapılarak değerlendirilmiştir. Tez çalışmasının en önemli kısmını saha çalışmaları oluşturmaktadır. Arazi çalışmaları ile jeomorfositlerin metrik özellikleri belirlenerek çevresel incelemelerde bulunulmuştur. Elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak harita, tablo ve şekillerle görselleştirilmiştir. Konunun açıklanmasında yararlanılan temel haritalar Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama teknikleri kullanılarak hazırlanmıştır. Jeosit Ön değerlendirme Modeli yöntemi ile jeomorfositlerin potansiyel olma durumları değerlendirilmiş, Turizm İklim İndisi ile de sahanın iklim açısından turizm konforu belirlenmiştir. Araştırma sahasında on adet jeomorfosit tespit edilmiştir. Bu jeomorfositler içerisinde iki kaya mezarı, üç şelale, iki mağara, bir kanyon, volkanik şekiller ve kayalıklar bulunmaktadır. Bu jeomorfositlerden Terelek ve Ambarkaya Kaya Mezarı ile Kızılırmak Kanyonu güneyde; Karataş ve Çöve Şelalesi güneydoğuda; Koyun Gölü Şelalesi, Buzluk Mağarası, volkanik şekiller ve Karakaya Kayalıkları kuzeyde yer almaktadır. Jeosit Ön değerlendirme Modeli’ne göre tez sahasındaki jeomorfositler Z21, Z31, Z22 ve Z32 alanlarında yer almaktadır. Jeomorfositlerin turizm etkinlikleri içerisindeki önemi aşikârdır. Bu nedenle tez sahasındaki jeomorfositlerin uygun ziyaret dönemlerini belirlemek için Turizm İklim İndisi çalışma alanına uygulanmış ve tez sahası için iklim konforu belirlenmiştir. Araştırma sahasındaki jeomorfositlerin bilinirliği azdır. Jeomorfositlere ulaşım önemli bir sorundur. Jeomorfositlere ulaşım için kullanılan güzergâhlarda herhangi bir yönlendirme tabelasınının bulunmaması rehbere ihtiyaç duyulmasına neden olmaktadır. Kırsal nüfusun ağırlıklı olduğu Durağan’da jeomorfositlerin turizme kazandırılması yöreyi ekonomik olarak destekleyecektir. Jeomorfositlerle ilgili planlamalarda sürdürülebilirlik ilkesinin dikkate alınması oldukça önemlidir.

This study focuses on landforms that have the potential to become geomorphocytes within the boundaries of Durağan district and their sustainable use. Durağan, which is the subject of the study, is one of the districts of Sinop province located in the Western Black Sea Region of the Black Sea Region. With this study, it is aimed to determine the landforms that have the potential to become geomorphocytes in Durağan, to explain their formation mechanisms, to determine their distribution in the field and to evaluate them in terms of geomorphic tourism. For this purpose, it has been evaluated by conducting a literature search on the field and the subject. Field studies constitute the most important part of the thesis work. By determining the metric properties of the geomorphocytes, environmental investigations were made by field studies. The obtained data were transferred to the computer environment and visualized with maps, tables and figures. The basic maps used in the explanation of the subject were prepared by using Geographical Information Systems and Remote Sensing techniques. With the Geosite Preliminary Assessment Model method, the potential of the geomorphocytes was evaluated, and the tourism comfort of the site in terms of climate was determined with the Tourism Climate Index. Ten geomorphocytes were identified in the research area. These geomorphocytes include two rock tombs, three waterfalls, two caves, a canyon, volcanic forms and rocks. Terelek and Ambarkaya Rock Tombs and Kızılırmak Canyon are in the south; Karataş and Çöve Waterfall is in the southeast; Koyun Lake Waterfall, Buzluk Cave, Erenköy volcanics and Karakaya rocks are located in the north. According to the Geosite Preliminary Assessment Model, the geomorphocytes in the thesis field are located in the Z21, Z31, Z22 and Z32 areas. The importance of geomorphocytes in tourism activities is obvious. For this reason, Tourism Climate Index has been applied to the study area to determine the appropriate visit periods of the geomorphocytes in the thesis field and the climate comfort has been determined for the thesis field. The awareness of geomorphocytes in the research area is low. Access to geomorphocytes is an important problem. The absence of any direction signs on the routes used to access the geomorphocytes causes the need for a guide. In Durağan, where the rural population is predominant, bringing geomorphocytes to tourism will support the region economically. It is very important to take into account the sustainability principle in the planning of geomorphocytes.