Capsicum chinense türüne ait biber genotiplerinde tohum canlılığı üzerine sıcaklığın etkisinin incelenmesi

Abstract

Bitkisel üretimde tohum çimlenmesi ve çıkış için gerekli olan optimum sıcaklık değerleri, bitki tür ya da çeşitlerine göre farklıklar göstermektedir. Sıcaklık, çimlenme ve çıkış sürecini etkileyen önemli bir çevresel faktördür. Capsicum cinsi içerisinde kültüre alınan Capsicum chinense biber türü; tohum canlılığı, tohum iriliği, tohum şekli, tohum rengi yönünden yüksek düzeyde varyasyon göstermektedir. Bu çalışmada, C. chinense türüne ait biber tohumlarında sıcaklık faktörünün çimlenme ve çıkış kapasiteleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada; C. chinense türüne ait 10 biber genotipinde, 11 farklı sıcaklık uygulamasında (9 o C, 12 o C, 15 o C, 18 o C, 21 o C, 24 o C, 27 o C, 30 o C, 33 o C, 36 o C, 39 °C) tohumların çimlenme performansları belirlenmiştir. Araştırma sonucunda; 9o C ve 15 o C arasında çimlenmenin olmadığı, 21 o C ve 33 o C sıcaklık aralıklarında ise çimlenme hızı ve çimlenme oranlarının yükselen sıcaklıklara bağlı olarak artışlar gösterdiği saptanmıştır. C. chinense türüne ait biber genotiplerinde, 24 o C ve 27 o C sıcaklık uygulamalarında en yüksek çimlenme oranlarına ulaşılmıştır. Çimlenme oranı değerleri yönünden CC63 ve CC51 genotiplerinin diğer genotiplere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tohumların çimlenmesi üzerine, sıcaklık esas alınarak geliştirilen matematiksel modelleme ile, çimlenme oranın tahmin edilmesi olanağı da araştırılmıştır. Bu amaçla; çimlenme ve çıkış potansiyellerinin tahmini için Uzun vd. (2001) tarafından önceden türetilmiş model tarafımızdan geliştirilerek [D= a +(b x T)+(c x T2 )] şeklinde kullanılmıştır. Her bir genotip için üretilen denklemlerin regresyon katsayılarının (R2 ), çimlenme oranı değerleri için 0.33 ile 0.95 arasında olduğu bulunmuştur. Çıkış denemeleri, genotiplere ait tohum miktarının az olması nedeniyle optimum sıcaklık değerleri olan 24 oC ve 27 oC sıcaklıklarda gerçekleştirilmiştir. C. chinense türüne ait biber genotiplerinde, 24 o C’de çıkış oranlarının 27 o C sıcaklık uygulamasına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Tez çalışması sonucunda çimlenme ve çıkış performans özellikleri yönünden öne çıkan genotiplerin gelecekte aşılı biber fidesi üretiminde anaç ıslah programında değerlendirilmesi planlanmaktadır.

Optimum temperature values required for seed germination and emergence in plant production differ according to plant species or varieties. Temperature is an important environmental factor affecting the germination and emergence occurrence. The cultured Capsicum chinense genotypes within the genus Capsicum shows a high level of variation in terms of seed viability, seed size, seed shape and seed colour. In this study, it was aimed to determine the effects of temperature on germination and emergence capacity of C. chinense seeds. In the research; germination performances of C. chinense seeds were determined at 11 different temperatures (9 oC, 12 oC, 15 oC, 18 oC, 21 oC, 24 oC, 27 oC, 30 oC, 33 oC, 36 oC, 39 °C). As a result of the research; it was determined that there was no germination between 9 oC and 15 oC, and the germination speed and germination ratios increased depending on the rising temperatures at 21 oC and 33 oC temperature ranges. In C. chinense genotypes, the highest germination rates were determined at 24 oC and 27 oC temperature treatments. It was determined that CC63 and CC51 genotypes were higher than other genotypes in terms of germination rate values. In addition, the possibility of predicting the germination rate by mathematical modelling based on temperature was also investigated. For this purpose, for the prediction of germination and emergence potentials, the previously derived model by Uzun et al. (2001) was developed by us and used as [D= a +(b x T)+(c x T2)]. The regression coefficients (R2 ) of the equations produced for each genotype were found to be between 0.33 and 0.95 for the germination rate values. The emergence trials were carried out at 24 oC and 27 oC temperatures, which are the optimum temperature values due to the low amount of seeds belonging to the genotypes. In C. chinense genotypes, The emergence rates of C. chinense genotypes at 24 oC were found to be higher than at 27 oC. As a result of the thesis study, it is planned to evaluate the genotypes that stand out in terms of germination and emergence performances, in the rootstock breeding program for grafted pepper seedlings.