İstatiksel yöntemler kullanılarak heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesi ve konumsal hassasiyetlerinin incelenmesi

Abstract

Heyelan ülkemizde meydana gelme sayısı bakımından incelendiğinde sıkça karşılaştığımız doğal afetlerden biridir. Bu tez çalışmasında genel olarak afet kavramı ve heyelan kavramından bahsedilmiştir. Heyelanların Türkiye’de meydana gelmesiyle ilgili istatistiklere yer verilmiştir. Heyelanların topluma verdiği zararların önceden tahmin edilebilmesi amacıyla yapılan heyelan duyarlılık analizinde kullanılan parametreler ve yöntemlerden bahsedilmiştir. Bu konuda daha önce yapılmış çalışmalarda en çok kullanılan yöntem ve parametreler araştırılarak detaylı olarak açıklanmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında Samsun ili ve ilçelerini kapsayan alanda Heyelan Duyarlılık Haritası üretilmiştir. Çalışmada Eğim, Bakı, Yükseklik, Eğrisellik, Topoğrafik Nemlilik İndeksi, Bitki Örtüsü İndeksi, Yıllık Toplam Yağış, Fay Hatlarına Yakınlık, Jeoloji ve Arazi Kullanım Durumu parametreleri kullanılmıştır. Parametreler Frekans Oranı Yöntemi, Kanıt Ağırlığı Yöntemi ve Lojistik Regresyon Yöntemi kullanılarak Heyalan Envanter Haritası ile ilişkilendirilmiş ve analiz edilmiştir. Analizler sonucunda Heyelan Duyarlılık Haritaları üretilmiştir. Üretilen haritalar “Çok Düşük, Düşük, Orta, Yüksek, Çok Yüksek” olmak üzere 5 sınıfa ayrılmıştır. Parametre grupları duyarlılık sınıflarıyla karşılaştırılarak risk grupları oluşturulmuş ve tablolar halinde verilmiştir. Analizler sonucunda oluşan modellerin performanslarının değerlendirilmesinde ROC eğrisi ve AUC değerleri kullanılmış, model doğruluklarının değerlendirilmesinde eski heyelan olaylarının risk gruplarıyla uyumu incelenmiş ve modellerin konumsal hassasiyetlerinin incelenmesinde jeodezik hata yayılma kuralları uygulanmıştır.

When examined in terms of the number of occurrences in our country, one of the natural disasters we encounter frequently is landslides. In this thesis, the concept of disaster and landslides is generally mentioned. Statistics are given for the formation of the landslide in Turkey. In the landslide susceptibility analysis, the parameters and methods used to estimate the damage caused by landslides to the society are mentioned. The most used methods and parameters in previous studies on this subject have been investigated and explained in detail. Landslide Susceptibility Map was produced in the area covering Samsun province and its districts in the application part of the study. Slope, Aspect, Elevation, Curvature, Topographic Wetness Index, NDVI, Annual Total Precipitation, Proximity to Fault Lines, Geology and Land Use Status parameters were used in the study. Parameters were correlated and analyzed with the Heyalan Inventory Map using the Frequency Ratio Method, the Evidence Weight Method and the Logistic Regression Method. Landslide Susceptibility Maps were produced as a result of the analysis. The maps produced are divided into 5 classes as "Very Low, Low, Medium, High, Very High". Risk groups were created by comparing parameter groups and sensitivity classes and presented in tables. The ROC curve and AUC values were used to evaluate the performance of the models created as a result of the analysis, the compatibility of the old landslide events with the risk groups was examined in the evaluation of the model accuracy, the spatial accuracy of the models was determined by applying the error propagation rules.