Aile hekimliği asistanlarının prediyabet hakkında bilgi, tutum ve uygulamaları

Abstract

AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki aile hekimliği asistanlarının prediyabet tanısı, taraması ve tedavisi konusundaki bilgi, tutum ve uygulamalarını değerlendirmektir. GEREÇ VE YÖNTEM: Tanımlayıcı, kesitsel tipte olan bu çalışma, 19.07.2020-15.09.2020 tarihleri arasında Türkiye'de aile hekimliği asistanı olarak çalışmakta olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 322 kişi ile yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde "IBM SPSS 25.0" kullanılmıştır. p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. BULGULAR: Hekimlerin %66,5'u (n=214) kadın, %33,5'u (n=108) erkektir. Hekimlerin %67,1'i (n=216) 30 yaş altındayken, %32,9'u (n=106) 30 yaş ve üzeriydi. Çoğunluğunun (%68,6) mesleki deneyimi 5 yıldan azdı. Hekimlerin %72'si (n=232) üniversite hastanesinde, %28'i (n=90) eğitim ve araştırma hastanesinde asistan hekim olarak çalışmaktaydı. Ankette verilen 14 risk faktöründen ortalama olarak yaklaşık 9 tanesinin doğru bilindiği tespit edilmiştir. Verilen 14 risk faktörünün tamamını hekimlerin yalnızca %6,8'inin (n=22) doğru bildiği görülmüştür. Kılavuzları takip ettiğini belirtenlerin risk faktörleri bilgi düzeylerinin, takip etmeyenlere göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0,001). Prediyabet teşhis ve taramasıyla ilgili 7 bilgi sorusuna verdikleri doğru cevap sayısının ortalama olarak yaklaşık 4 olduğu görülmüştür. Hekimlerin yalnızca %2,8'inin (n=9) bilgi sorularının tamamını doğru yanıtladığı tespit edilmiştir. Hekimlerin prediyabet taramasında öncelikle açlık plazma glukozu ve HbA1c testlerini tercih ettiği, %32,3'ünün hastalarına düzenli olarak tarama yaptığı, prediyabete ilk yönetim yaklaşımında öncelikle yaşam tarzı değişikliklerine yöneldikleri tespit edilmiştir. Hekimlerin prediyabet teşhis ve tedavisine yönelik tutum ve inançlarının olumlu olduğu ancak yaşam tarzı değişiklikleri ve metformin kullanımının önünde hasta ve sisteme yönelik engeller algıladıkları tespit edilmiştir. SONUÇ: Çalışmamızda birinci basamakta hizmet verecek ve temel görevi koruyucu hekimlik olan aile hekimliği asistanlarının prediyabet tarama kriterleri, yönetimi ve kılavuz önerileri hakkındaki bilgilerinde eksiklikler olduğu görülmüştür. Prediyabet hakkında eğitim alan ve kılavuzları takip edenlerin bilgi düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Hekimlerin bilgilerinin eksik olduğu konular ele alınarak eğitimler düzenlenmeli, prediyabete yönelik kılavuzlar hazırlanmalı ve hekimlerin farkındalıklarını artırmaya yönelik yeni çalışmalar yapılmalıdır. ANAHTAR KELİMELER: Diyabet öncesi durum, bilgi, tutum, uygulama yönetimi, tıbbi, aile hekimliği

AİM: The aim of this study was to evaluate the knowledge, attitudes and practices of family medicine research assistant in Turkey about diagnosis, screening and treatment of prediabetes. MATERİALS AND METHODS: The descriptive cross-sectional type of study was conducted with 322 people which dates 19.07.2020-15.09.2020 in Turkey family medicine is working as a research assistant and who agreed to participate in the study. A questionnaire form was used as a data collection tool. "IBM SPSS 25.0" was used in data analysis. A p value of <0.05 was considered statistically significant. RESULTS: Of the physicians participating in the study, 66.5% (n = 214) were women and 33.5% (n = 108) were men. While 67.1% of the physicians (n = 216) were under 30 years old, 32.9% (n = 106) of them were 30 years and over. The majority (68.6%) had less than 5 years of professional experience. 72% (n = 232) of the physicians were working in a university hospital, 28% (n = 90) in a training and research hospital. It was determined that approximately 9 out of 14 risk factors given in the questionnaire are known correctly. It was observed that only 6.8% (n = 22) of physicians knew all of the given 14 risk factors correctly. It was found that the risk factors knowledge level of those who stated that they followed the guidelines was significantly higher than those who did not (p <0.001). The average number of correct answers they gave to 7 information questions about prediabetes diagnosis and screening was approximately 4. It was found that only 2.8% (n = 9) of the physicians answered all the knowledge questions correctly. It has been determined that physicians prefer fasting plasma glucose and HbA1c tests in prediabetes screening, 32.3% of them regularly screen their patients, and they primarily tend to lifestyle changes in the first management approach to prediabetes. It was found that physicians' attitudes and beliefs towards the diagnosis and treatment of prediabetes are positive, but they perceive obstacles to the patient and the system in front of lifestyle changes and metformin use. CONCLUSİON: In our study, it was observed that there were deficiencies in the knowledge of prediabetes screening criteria, management and guideline recommendations of family medicine research assistant who will serve in primary care and whose main task is preventive medicine. It was found that those who received training on prediabetes and followed the guidelines had higher levels of knowledge. Trainings should be organized by addressing the issues that physicians' knowledge is lacking, guidelines on prediabetes should be prepared and new studies should be carried out to increase the awareness of physicians. KEY WORDS: Prediabetic situation, knowledge, attitude, practice management, medical, family medicine