Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinleri ve anlama etkinliklerinin akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi (abide) raporuna göre incelenmesi

Abstract

Okuma ve okuduğunu anlama becerileri, bireylerin hayatını her alanda etkileme gücüne sahiptir. Türkçe öğretiminde ulaĢılmak istenen hedeflerden biri öğrencilere okuma ve okuduğunu anlama becerilerini kazandırmaktır. Ders kitapları hedeflere ulaĢmayı sağlayan önemli araçlardan biridir. Kitaplarda bulunan okuma metinleri ve okuduğunu anlama etkinlikleriyle bahsi geçen beceriler geliĢtirilmeye çalıĢılır. Bu amaç doğrultusunda ders kitaplarındaki metinlerle okuduğunu anlama etkinliklerinin ulusal ve uluslararası ölçütlere göre yapılandırılması gerekir. Bu çalıĢmada, Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerinin ve metne ait okuduğunu anlama etkinliklerinin, ulusal çerçevede Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen Akademik Becerilerin Ġzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABĠDE) araĢtırmasında belirlenen Türkçe değerlendirme çerçevesi ölçütlerine göre incelemek amaçlanmıĢtır. Bu amaç doğrultusunda Türkçe ders kitaplarındaki metinler ABĠDE araĢtırmasında açıklanan ölçütlere göre incelenmiĢ ve elde edilen bulgular, ABĠDE araĢtırmasındaki verilerle karĢılaĢtırılmıĢtır. ÇalıĢma verileri nitel araĢtırma yöntemlerinden doküman analizi tekniğiyle elde edilmiĢtir. AraĢtırmacı tarafından, ölçütler doğrultusunda “yaĢamsal alanlar açısından metinleri inceleme formu”, “metin türleri inceleme formu” ve “4 düzeyli yapıya göre okuduğunu anlama etkinliklerini inceleme formu” oluĢturulmuĢtur. Ġncelemelerde elde edilen veriler frekans ve yüzde hesaplamaları kullanılarak tablolaĢtırılmıĢtır. ÇalıĢmanın sonucuna göre 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin, %78‟i toplumsal, %47‟si eğitimsel, %41‟i kiĢisel durumlarla iliĢkilidir. Bu metinlerin %56,25‟i sanatsal, %43,75‟i bilgilendirici ve %3‟ü dil dıĢı görsel içeren metin türündedir. Okuduğunu anlama etkinliklerinin %32,62‟si yorumlama-çıkarım yapma, %32,26‟sı bilgiyi hatırlama-bulma, %30,49‟u anlama ve %23,75‟i de değerlendirme düzeyine yöneliktir. 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin %62,5‟i kiĢisel, %59,3‟ü toplumsal, %34,3‟ü eğitimsel durumlarla iliĢkilidir. Bu metinlerin %62,5‟i sanatsal, %37,5‟i bilgilendirici ve %3‟ü dil dıĢı görsel içeren metin metin türündedir. Okuduğunu anlama etkinliklerinin %32,75‟i bilgiyi hatırlama-bulma, %32,75‟i yorumlama-çıkarım yapma, %25,76‟sı anlama ve %24 de değerlendirme düzeyine yöneliktir. Ders kitaplarında elde edilen bulgular, ABĠDE verileriyle karĢılaĢtırılmıĢ; ders kitaplarından elde edilen bulguların benzerlik ve farklılık taĢıdığı tespit edilmiĢtir. Bu sonuç doğrultusunda Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinleriyle okuduğunu anlama etkinliklerini hazırlama sürecinde, ABĠDE gibi ulusal boyutlu sınavlarda verilen ölçütlerin göz önünde bulundurulması önerilmiĢtir.

Reading and reading comprehension skills have the power to affect people's lives everywhere. One of the targets in the education of Turkish is helping students achieve reading and comprehension skills. Textbooks are one of the important tools to help achieve these targets. These skills can be improved with the reading and comprehension activities in the textbooks. For this intention, the reading and comprehension activities should be structured according to national and international standards. In this study, the reading texts and reading comprehension activities of these texts in Turkish textbooks are intended to be researched according to the criteria of the Turkish evaluation framework determined in the Monitoring and Assessing Academic Skills (ABĠDE), executed by the Turkish Ministry of National Education. For this purpose, texts in Turkish textbooks were researched according to the criteria of ABĠDE and the findings were compared with the data of ABĠDE research. Data of the study were obtained by document analysis technique, one of the objective research techniques. Forms of “Examination in Terms of Life Areas”, “Examination of Text Types” and “Examining Reading Comprehension Activities According to Four-Leveled Structure” were created by the researcher. The data obtained in the examinations were tabulated using frequency and percentage calculations. According to the results of the research, the subjects of texts of 5thgrade Turkish textbooks are %78 social, %47 educational, and %41 personal situations. These texts' images are %56,25 artistic, %43,75 informational and %3 non-linguistic. Reading comprehension activities are on %32,62 interpretationinference, %32,26 finding-remembering the information, %30,49 comprehension and %23,75 evaluation level. Subjects of 8th grade Turkish textbooks are %62,25 personal, %59,3 social, %34,3 educational. These texts‟ images are %62,5 artistic, %37,5 informational and %3 non-linguistic. Reading comprehension activities are on %32,75 finding-remembering the information, %32,75 interpretation-inference, %25,76 comprehension and %24 evaluation level. Data acquired from coursebooks were compared with ABĠDE data. The comparison shows that there are similarities and differences. According to the results, it is recommended to consider the criteria which are given by ABĠDE in the preparation of reading texts and reading comprehension activities.