Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi konusundaki farkındalık düzeylerini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nicel araştırma deseni ve betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Türkiye'deki farklı üniversitelerde öğrenim gören sosyal bilgiler öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise uygun örnekleme ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Amasya Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Balıkesir Üniversitesi, Giresun Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sinop Üniversitesi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi ve Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi'nin Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü 1. ve 4. sınıflarında öğrenim gören 597 öğretmen adayı ile çalışılmıştır. Araştırmanın verileri, 5 boyut (gıda, atık, enerji, ulaşım-barınma, su) ve 26 sorudan oluşan, "Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS24 programı yardımıyla yapılmıştır. Verilerin analizinde parametrik istatistiksel tekniklerden bağımsız örneklem t testi, ANOVA testi ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının üniversite, anne eğitim düzeyi ve gelir düzeyi değişkenine göre ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılığa rastlanılmamıştır. Cinsiyet değişkenine göre atık boyutunda kadın öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin, erkek öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu, sınıf düzeyi değişkenine göre ulaşım-barınma boyutunda 1. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Yerleşim birimi değişkenine göre gıda ve ulaşım-barınma boyutunda, baba eğitim düzeyi değişkenine göre ise ulaşım-barınma ve su boyutunda anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmen adaylarının atık, enerji ve su boyutundaki ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin, diğer boyutlara göre daha yüksek olduğu anlaşılmıştır.

This research was conducted to determine the awareness levels of social studies teacher candidates about ecological footprint. The population of the research consists of social studies teacher candidates studying at different universities in Turkey in the 2021-2022 academic year. The sample of the study was determined by using convenient sampling and criterion sampling method. In this context, in the 2021-2022 academic year, students studying at the Social Studies Teaching Department of Amasya University, Atatürk University, Balıkesir University, Giresun University, Ondokuz Mayıs University, Sinop University, Tokat Gaziosmanpaşa University and Zonguldak Bülent Ecevit University are in the 1st and 4th grades. It was studied with 597 teacher candidates. In the research, quantitative research design and descriptive research method scanning model were used. The data of the research were collected in the "Ecological Footprint", which consists of 26 questions and 5 dimensions (food, waste, energy, transportation-shelter, water). It was collected using the "Awareness Scale". Data analysis was done with the help of SPSS24 program. In the analysis of the data, independent sample t-test, ANOVA test and Pearson Correlation analysis were used. As a result of the research, no significant difference was found in the ecological footprint awareness levels of social studies teacher candidates according to the university, mother's education level and income level variable. According to the gender variable, it was understood that the ecological footprint awareness levels of female teacher candidates in the waste dimension were higher than that of male teacher candidates, and according to the class level variable, the ecological footprint awareness levels of the first grade teacher candidates were higher in the transportation-shelter dimension. A significant difference was found in the food and transportation-shelter dimension according to the settlement unit variable, and in the transportation-shelter and water dimension according to the father's education level variable. In addition, it was understood that social studies teacher candidates' ecological footprint awareness levels in waste, energy and water dimensions were higher than other dimensions.