Sanal görüntülerde dijital manipülasyonun bilinci uyaran alternatif bir araç olarak kullanımı

Abstract

İnsan zihni, gün içerisinde tekrarlanan faaliyetlerin önemli bir kısmını bilinçdışı sistemlerce gerçekleştirmekte, daha fazla enerji tüketimine sebep olan bilinçli bölümü yalnızca gerekli gördüğü durumlarda devreye sokmaktadır. Algı süreci de bu prensip doğrultusunda bilinçdışı verilerden etkilenmektedir. Psikanaliz alanında yıllardır yürütülen araştırmalar, çoğu verinin bilinçdışında kaydedildiğini ve bazı durumlarda kişinin aldığı kararlarda rol oynayabildiğini göstermektedir. Böyle bir yapı, bireyleri kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmeyi amaçlayan kişilere olanak sağlamaktadır. O halde bilinçli zihni devreye sokmak, etkisinde kalınacak manipülasyonları en aza indirme noktasında büyük bir önem arz etmektedir. İnsanda gerçeklik algısının oluşumunda büyük bir rol oynayan görme, aynı zamanda manipülasyona en sık maruz kalan duyudur. Dijital teknolojiler yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldikçe, kişi birçok sanal görüntüyle karşılaşmakta, ancak gerçekliğini pek sorgulamamaktadır. Birtakım dayatmalar ve yönlendirmeler sonucu sürekli yeninin peşinde koşan insan, konformist yapıya bürünmekte, gün geçtikçe sanal olanı gerçeğin yerine tercih etmektedir. Çoğu dijital manipülasyon uygulaması bu uymacı tavrı destekleyecek biçimde kullanılmakta, gerçeği saptırarak bireyleri kandırmakta ve algı operasyonuna yönelik bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Tam bu hususta dijital manipülasyonun zıt bir maksatla kullanılıp kullanılamayacağı çalışmanın temel problemini oluşturmaktadır. Kesintisiz işleyen süreçte, algılamaya değer bir durum söz konusu değildir; fakat beklenmedik bir hata kişiyi bilinçli farkındalık düzeyinde düşünmeye sevk edebilmektedir. Çalışmada literatür taramasına dayalı teorik incelemeler, gerçekleştirilen hologram uygulamasıyla birlikte değerlendirilmektedir. Oluşturulan hologram sistemi aynı zamanda akvaryum görevi görerek sanal olanın yanında gerçek bir balığa da ev sahipliği yapmaktadır. Uygulama, içerdiği kasıtlı hatalarla sanal ve gerçek kavramlarını sorgulamaya açarak, insanların algısal farkındalığa kavuşmalarında bir merdiven görevi görmektedir. Sanal balık görüntüsü üzerinde gerçekleştirilen glitch (aksaklık) etkileriyle zihinsel beklentileri yanıltmak, böylece bilincin bu tarz bir dijital manipülasyon uygulamasıyla uyarılıp uyarılamayacağı test etmek hedeflenmektedir. Dijital manipülasyonun, farkına varılamayan ama kişinin vereceği kararlara tesir edebilen bilinçdışı güdülerden sıyrılmaya yarayan ve sorgulamayı tetikleyen alternatif bir uygulama olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği incelenmektedir.

The human mind carries out a significant part of the activities that are repeated during the day within the scope of unconscious systems, and activates the conscious part that causes more energy consumption only when it deems it necessary. Research conducted over the years in the field of psychoanalysis shows that most data is recorded in the unconscious part of the mind, and in some cases it can play a role in the decisions made by a person. Such a structure provides opportunities for people who aim to direct individuals in their own interests. In that case, it is of great importance to activate the conscious mind in terms of minimizing the manipulations that the person can affected by. Vision, which plays a major role in the formation of the perception of reality in man, is also the sense that is most often exposed to manipulation. As digital technologies become an indispensable part of life, one encounters many virtual images, but hardly questions their reality. As a result of some impositions and directions, people who are constantly chasing the new take on a conformist structure and prefer the virtual one to the real one day by day. Most digital manipulation practices are used to support this comformist attitude, deceive individuals by distorting the truth and appear as a tool for perception operation. In this regard, the main problem of the study is whether digital manipulation can be used for an opposite purpose. In the uninterrupted process, there is nothing worth perceiving; however, an unexpected error can lead a person to think at a level of conscious awareness. In this study, theoretical examinations based on literature scanning are evaluated along with the hologram application performed. The hologram system that created also serves as an aquarium and hosts a real fish as well as a virtual one. The application acts as a ladder for people to gain perceptual awareness by opening the concepts of virtual and real to question with the intentional errors it contains. The aim is to mislead mental expectations with glitch effects performed on the image of virtual fish, thus testing whether consciousness can be stimulated by this kind of digital manipulation application. It is examined whether digital manipulation can be considered as an alternative practice that serves to get rid of unconscious motives that cannot be noticed but can influence the decisions that the person will make and triggers questioning.