Vermikompost ve mikoriza uygulamalarının sera koşullarında Serapias vomeracea ve Orchis sancta salep orkidesi türlerinin yumru verimine etkileri

Abstract

Artan salep unu tüketimi ve tüketimin büyük çoğunluğunun doğadan toplanan salep orkidelerinden karşılanması, günümüzde artan kentleşme ve doğadan bilinçsiz sökümler salep orkidelerinin doğal floradan yok olmasına neden olmaktadır. Salep orkidelerinin kültürel yetiştiriciliğinin geliştirilmesi ve yumru verimin artırılması amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada Orchis sancta ve Serapias vomeracea salep orkidesi türlerinin yumru verimleri üzerine çevreyle barışık mikoriza ve vermikompost uygulamalarının etkileri araştırılmıştır. Fide olarak bitkiler kontrollü seradaki kasalara dikilerek, vermikompost (bitki/5ml) ve mikoriza (Gigaspora margarita ve 8 Glomus cinsi, 125 ml/2g) tek başlarına ve beraber uygulanmıştır. Kontrol bitkilere uygulama yapılmamıştır. Uygulamalar bir ay aralıkla üç tekrar şeklinde yapılmıştır. Araştırmada çiçeklenme başlangıcı (1. Ölçümler) ve çiçeklenme sonunda (2. Ölçümler) yavru yumrular hasat edilerek yumru sayısı, yumru ağırlığı, yumru çapı, yaprak sayısı, çiçek sayısı, bitki boyu ölçümleri 2 kez yapılmıştır. Uygulamaların tür ortalamalarında yumru sayısı ilk ölçümde 2.57 adet ile vermikompost ve mikoriza+vermikompost uygulamalarında en yüksek olmuştur. İkinci ölçümler de 2.05 adet ile mikoriza+vermikompost uygulaması en yüksek yumru sayısını vermiştir. Yumru ağırlığı her iki ölçümde sırasıyla 8.04 g ve 6.75 g ile mikoriza+vermikompost uygulamasından elde edilmiştir. Yumru çapı birinci ölçümlerinde 16.35 mm ile en yüksek değer vermikompost uygulamasında, ikinci ölçümler de 14.65 mm ile mikoriza+vermikompost uygulamasından elde edilmiştir. Yumru çapı birinci ölçümlerde 15.87 mm ile Orchis sancta türünde, ikinci ölçümlerde ise 15.08 mm ile Serapias vomeracea türünde daha yüksek bulunmuştur.

Collecting salep orchids from nature causes the destruction of its flora. We investigated the effects of ecofriendly treatments such as vermicompost and mycorrhiza on tuber yield in Orchis sancta and Serapias vomeracea species. The seedlings of orchid species were planted in boxes in the controlled greenhouse conditions. Vermicompost (plant/5ml) and mycorrhizal fungi (Gigaspora margarita and 8 Glomus genus, 125 ml/2 g) alone or together were applied to the young plants of two species. The treatments were applied in three replications with one month intervals. Tubers were harvested at the beginning of flowering (1st measurements) and at the end of flowering (2nd measurements) for two measurements. The number of tubers, tuber weight, tuber diameter, number of leaves, number of flowers, and plant height were measured in the study. The highest number of tubers were obtained from vermicompost and mycorrhiza+vermicompost applications with 2.57 in the first measurement. In the second measurements, mycorrhiza+vermicompost application gave the highest tuber number with 2.05. The highest tuber weights were obtained from mycorrhiza+vermicompost application for two measurements respectively as 8.04 g and 6.75 g. The highest tuber diameter was obtained from the vermicompost application with 16.35 mm in the first measurements and from the mycorrhiza+vermicompost application for the second measurements with 14.65 mm. Tuber diameter was higher in Orchis sancta with15.87 mm in the first measurement, and in Serapias vomeracea with 15.08 mm in the second measurement.