Bir Türk subayının portresi: "Şükrü Naili Gökberk"

Abstract

Biyografik çalışmalar, ele alınan kişinin sadece şahsi hayatını ortaya koyması bakımından değil, o kişinin içinde bulunduğu dönemi ve iltisaklı olduğu kurumları anlamak açısından da önem arz etmektedir. Türk Askeri Tarihi kapsamında incelenen komutan biyografileri, Türk ordusunun parçalarından biri niteliğindedir. Bu çerçevede biyografisi ele alınan Korgeneral Şükrü Naili Paşa (Gökberk), gerek Osmanlı Devleti'nde gerekse Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde önemli başarılara imza atmış bir Türk subayıdır. Literatürde Lozan Antlaşması'ndan sonra İstanbul'a girip burayı düşman kuvvetlerinden teslim alan İstiklal Harbi komutanı olarak anılan Şükrü Naili Paşa, 1876'da Selanik'te doğmuştur. O, askeri eğitim hayatını Erkan-ı Harbiye'den 9 Ocak 1902'de kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun olarak tamamlamış, ardından Osmanlı Devleti emrinde Balkan, Çanakkale ve Birinci Dünya Harplerinde görev alarak Miralay (Albay) rütbesine kadar yükselmiştir. Atatürk'ün çocukluk arkadaşı olan Şükrü Naili Paşa, dostunu Millî Mücadele'de yalnız bırakmamış ve İstiklal Harbi'nin neredeyse tüm safhalarında aktif görev alarak Ferik (Korgeneral) rütbesiyle 11 Ekim 1934'te emekliliğe ayrılmıştır. Kendisi askeri hayatın yanı sıra siyasette de rol almıştır. Bu kapsamda 1923'te Kırklareli; 1935'te İstanbul Mebusu olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bulunmuştur. İstiklal Harbi'nin en buhranlı günlerinde komuta ettiği birlikleriyle Türk Milletinin bağımsızlığı için mücadele eden Şükrü Naili Paşa'nın şahsi, siyasi ve askeri hayatını ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, paşanın kendisinden kalan orijinal vesikaların kullanılması bakımından özgün bir değer taşımaktadır. Nitekim onun hayatı gerek sanal ortamda gerekse araştırma ve tetkik eserlerde aynı bilgilerin tekrarı niteliğinde ele alınmıştır. Dolayısıyla kendisiyle ilgili yanlış bilgiler araştırmaların çoğunda aynen tekrar edilmiştir. Bu çalışmada Şükrü Naili'nin hayatı tüm yönleriyle incelenmiş olup hakkındaki bilgi eksiklikleri ve yanlışlıkları ondan kalan arşiv vesikalarına dayandırılarak düzeltilmiştir.

Biographical studies are important not only in terms of revealing the personal life of the person concerned, but also in terms of understanding the period in which that person is living and the institutions to which he is related. Commander biographies examined within the scope of Turkish Military History are one of the parts of the Turkish army. Lieutenant General Şükrü Naili Pasha (Gökberk), whose biography is discussed in this context, is a Turkish officer who achieved significant success both in the Ottoman Empire and the Republic of Turkey. Şükrü Naili Pasha, known in the literature as the commander of the War of Independence, who entered Istanbul after the Treaty of Lausanne and took it over from the enemy forces, was born in Thessaloniki in 1876. He graduated from the Erkan-ı Harbiye with the rank of staff captain on January 9, 1902, and then rose to the rank of Colonel by serving in the Balkan, Çanakkale and First World Wars under the command of the Ottoman Empire. Şükrü Naili Pasha, a childhood friend of Atatürk, did not leave his friend alone in the National Struggle and took an active role in almost all phases of the War of Independence and retired on 11 October 1934 with the rank of Lieutenant General. He also took part in politics as well as military life. In this context, Kırklareli in 1923; In 1935, he was in the Turkish Grand National Assembly as Istanbul Deputy. This study aims to reveal the personal, political and military life of Şükrü Naili Pasha, who fought for the independence of the Turkish Nation with the troops he commanded during the most depressing days of the War of Independence. This study has a unique value in terms of using the original documents remaining from the pasha himself. As a matter of fact, his life has been handled as a repetition of the same information, both in the virtual environment and in research and examination works. Therefore, the wrong information about him was repeated in most of the studies. In this study, Şükrü Naili's life has been examined in all its aspects, and the lack of information and mistakes about him have been corrected based on the archive documents remaining from him.