Samsun ilinde asırlık doğal ortam değişimi tanıkları: Anıt ağaçlar

Abstract

Anıtsal ağaçlar, sıradan ağaçlara göre fiziksel ve/veya sosyokültürel özellikler bakımından üstünlük göstermektedir. Üstün özellik gösteren ağaçları koruma altına almak amacıyla oluşturulan koruma statüsü, anıt ağaç kavramını ortaya çıkarmıştır. Anıt ağaç statüsü ile Türkiye'de bugüne kadar 9267 ağaç tescillenmiştir. Samsun, 26 tescilli anıt ağaç ile Türkiye illeri arasında yapılan sıralamada 31. sırada yer almaktadır. Bu çalışma, Samsun ilinde fiziksel ve/veya sosyokültürel özellikleri bakımından anıtsal değer taşıyan ağaçların ve ağaç gruplarının tespit edilmesi ve bu ağaçlarla envanter oluşturulması amacıyla hazırlanmıştır. Samsun ilinin çeşitli yerlerinde yapılan arazi çalışmalarında ağaçların boy, yaş, çap, tepe çapı vb. özellikleri ölçülmüştür. Ölçüm yapılan ağaçların anıtsal değerini hesaplamak için Genç-Güner Yöntemi kullanılmıştır. Değerlendirmeler sonucunda Samsun ili sınırları içerisinde 11 farklı türden 61 adet anıtsal değer taşıyan ağaç tespit edilmiştir. Bu ağaçlardan 54 tanesi boyutsal anıt ağaç olarak, 7 tanesi de aday anıt ağaç olarak kaydedilmiştir. Tespit edilen 61 ağacın 38 tanesi meşe (Quercus) cinsine ait ağaçlardır. Çalışmada tespit edilen en yaşlı ağaç, 625 yıl ile Doğu Çınarı (Platanus orientalis) türüne ait ağaçtır. Tespit edilen her ağaç için hazırlanan envanter karnesine birer adet QR Kod eklenmiştir. Bu kodlar ile çalışmada tespit edilen her ağaca ait bilgilerin yer aldığı www.samsunanitsalagaclar.com adresinde kodu okutulan ağaç için oluşturulan sayfaya bağlantı sağlanmaktadır. Anıtsal ağaçların pek çoğunda kuruma, bilinçsiz budama, insanlar tarafından oluşturulan tahribat, kovuk oluşumu gibi olumsuz durumlar gözlenmiştir. Bu gibi olumsuz durumları önlemek için tespit edilen ağaçların koruma altına alınması ve bakımlarının yapılması gerekmektedir. Bu gereklilik doğrultusunda tespit edilen 61 ağacın tescillenerek koruma altına alınması için Samsun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'ne başvuru yapılmıştır. Ayrıca vatandaşların anıt ağaç kavramına ilişkin farkındalığı artırılmalı ve anıtsal değer taşıyan ağaçların vatandaşlar tarafından saygı görmesi ve korunması sağlanmalıdır.

Monumental trees are superior to ordinary trees in terms of physical and/or socio-cultural characteristics. The protection status, which was created to protect trees with superior characteristics, revealed the concept of monumental trees. 9267 trees have been registered as monument trees in Turkey so far. Samsun ranks 31st among the provinces of Turkey with 26 registered monumental trees. This study was prepared in order to determine the trees and tree groups that have monumental value in terms of physical and/or socio-cultural characteristics in Samsun and to create an inventory with these trees. Infield studies, carried out in various parts of Samsun province, the height, age, diameter, crown diameter of the trees, etc. were determined and properties were measured. Genç-Güner method was used to calculate the monumental value of the measured trees. As a result of the evaluations, 61 trees of monumental value from 11 different species were identified within the borders of Samsun province. From these trees, 54 were registered as dimensional monument trees and 7 as candidate monument trees. 38 of the 61 trees identified are of the oak (Quercus) genus. The oldest tree identified in the study is the tree belonging to the Eastern Sycamore (Platanus orientalis) species with the age of 625 years. To each tree one QR Code has been added to the inventory scorecard prepared for each tree detected. With these codes, a link is provided to the page, www.samsunanitsalagaclar.com, which contains information about each tree identified in the study. In most of the monumental trees, adverse conditions such as drying, unconscious pruning, destruction by humans, hollow formation have been observed. In order to prevent such negative situations, the detected trees should be protected and maintained. An application was made to the Samsun Provincial Directorate of Environment, Urbanization and Climate Change to register and protect the 61 trees identified in line with this requirement. In addition, citizens' awareness of the concept of monumental trees should be increased and with monumental value should be respected by citizens must be provided and protected.