Kara Vâiz ve Mevlîd'i

Abstract

Kelime olarak doğum, doğum yeri ve doğum vakti anlamlarına gelen "mevlid", edebiyatımızda Hz. Peygamber'in, başta doğumu olmak üzere hayatının bazı dönemlerini övgüyle anlatan bir türdür. Yazılan ilk Türkçe mevlidler arasında ismi zikredilen Süleyman Çelebi'nin Vesîletü'n-Necât isimli eseri, herkes tara-fından çok beğenilmiş ve kendisinden sonra yazılan mevlidlere ilham kaynağı olmuştur. Mevlidin müstakil bir tür olarak ortaya çıkmasının ardından çok sayıda mevlid kaleme alınmıştır. Bunlardan bir tanesi de bu araştırmanın ko-nusu olan Kara Vâiz'in Mevlid'idir. Kara Vâiz, büyük ihtimalle 15.-16. yüzyıl-larda yaşamış olan ve mevlid şairi olduğu bilinen, "Vâiz" mahlaslı Molla Arab'dır. Giriş ve üç bölümden oluşan bu makalenin ilk bölümünde, ele aldı-ğımız mevlidin kuvvetle muhtemel şairi olan Molla Arab'ın hayatı ve eserleri-ne, ikinci bölümünde Mevlid'in şekil bakımından incelenmesine ve son bölü-münde ise bu eserin muhteva bakımından değerlendirilmesine yer verilmiştir.

"Mawlid" which literally means birth, birth place and birthday is a genre that expresses some phases of our Prophet's life and especially his birth with praise in our literature. Among first written Turkish mawlids, literary work of Sulaiman Chalabi called Wasilat al-Najat was admired so much and became a source of inspration for subsequent mawlids. After appearing as a separate genre, many mawlids have been written. One of them is Mawlid of Qara Waiz which is the subject of this research. Qara Waiz, whose pseudonym is "Preacher", is Mullah Arab who lived probably in the 15th-16th. centuries and known as a poet of mawlid. This article consists of an introduction and three parts. The first part examines life and works of Mullah Arab, who is the highly probable poet of our subject of research "mawlid", the second part analyzes Mawlid in terms of form and the last part concludes with an evalua-tion of content of this work.