Entisol ve inceptisol topraklarda bazı fiziksel ve kimyasal özellikler arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile belirlenmesi

Abstract

Kanonik korelasyon analizi (KKA), iki değişken seti arasındaki genel korelasyonu incelemek için kullanılan çok değişkenli tekniklerin en genellerinden birisidir. Bu çalışmada, KKA kullanılarak Amasya Gökhöyük Tarım şletmesindeki Entisol ve nceptisol topraklarda fiziksel ve kimyasal özellikleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Fiziksel değişken grubunda kum içeriği, silt içeriği, hacim ağırlığı, doymuş hidrolik iletkenlik, tarla kapasitesi ve daimi solma noktası gibi toprak fiziksel özellikleri incelenirken; kimyasal değişken grubunda pH, elektriksel iletkenlik, organik madde, CaCO3 içeriği, toplam azot, yarayışlı fosfor ve ekstrakte edilebilir potasyum gibi toprak kimyasal özelliklerine yer verilmiştir. Hem Entisol hemde nceptisol topraklarda elde edilen 6 farklı kanonik değişken çifti arasında hesaplanan kanonik korelasyonlardan ilk üçü önemli bulunmuştur (p0.01). Entisol topraklar için istatistiksel olarak önemli en yüksek kanonik korelasyon katsayısı 0.978 olarak belirlenirken, nceptisol topraklar için en yüksek kanonik korelasyon katsayısıda 0.957 olmuştur. KKA sonuçlarına göre, Entisol topraklar için kanonik değişkenlerin açıklayıcı gücüne en fazla katkıyı sağlayan özellikler sırasıyla doymuş hidrolik iletkenlik ve pH olurken, nceptisol topraklarda kanonik değişkenlerin açıklayıcı gücüne en fazla katkıyı sırasıyla kum içeriği ve pH sağlamıştır.

Canonical correlation analysis (CCA) is one of the most general of the multivariate techniques that is used to investigate the overall correlation between two sets of variables. In this study, the relationships between the physical and chemical properties in Entisol and Inceptisol soils in Amasya Gökhöyük State Farm using CCA have been investigated. While the physical variable group included soil physical properties such as sand content, silt content, bulk density, saturated hydraulic conductivity, field capacity and permanent wilting point, the chemical variable group included the chemical soil properties such as pH, electrical conductivity, organic matter, CaCO3 content, total nitrogen, available phosphorus and exchangeable potassium. First three of estimated five different canonical correlation coefficients (CCC) between the pairs of canonical variables in both Entisol and Inceptisol soils were found significant. While the coefficient of highest canonical correlation which is significantly important for Entisol soils was determined as 0.978, the highest canonical correlation for Inceptisol soils was 0.957. According to CCA, while saturated hydraulic conductivity and pH had largest contribution for the explanatory capacity of canonical variables for Entisol soils, sand content and pH had largest contribution for the explanatory capacity of canonical variables for Inceptisol soils.