Samsun İlinin Newhall Modeline Göre Toprak Sıcaklık ve Nem Rejimlerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, farklı coğrafik ve ekolojik özelliklere sahip Samsun ilinde dağılım gösteren toprakların Newhallsimülasyon modeli yardımıyla toprak sıcaklık ve nem rejimlerinin belirlenmesidir. Çalışmada uzun yıllar ortalama yağış vesıcaklık verilerine sahip 6 istasyon (Atakum, Bafra, Çarşamba, Lâdik, Havza ve Vezirköprü) verisi hesaba katılmıştır. Ayrıcailin iklim sınıflamasını belirlemek amacıyla Erinç ve Thornthwaite iklim sınıflaması kullanılmıştır. Erinç iklim sınıflamasınagöre Samsun ilinin doğu kısımları nemli sınıfı içerisinde yer alırken, orta ve batı kesimler yarı nemli sınıfa girmektedir.Thornthwaite iklim sınıflaması dikkate alındığında ise yine doğu kesimler nemli, orta sahil kesimler nemli ve yarı nemli, Bafrailçesinin yüksek kesimleri ile Vezirköprü yarı kurak az nemli iken, iç kısımlarda yer alan Havza ve Kavak ilçelerinin bir kısmıyarı kurak olarak sınıflandırılmıştır. Newhall modeline göre Samsun ilinin sıcaklık rejimi tüm istasyonlar Mesic olaraksınıflandırılırken; nem rejimi bakımından ise Lâdik, Havza ve Vezirköprü Typic Xeric, Atakum ve Bafra ilçeleri WetTempustic, Çarşamba ise Dry Tempudic olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca, Newhall modeli ile elde edilen toprak sıcaklık venem dağılım grafikleri sayesinde toprak su yönetim ve kuraklık çalışmalarına önemli altlık verileri oluşturacağı daönerilmektedir.

The aim of this research was to determine soil moisture and temperature regimes for soils in Samsun province,which has various geographical and ecological properties, using Newhall simulation model. Data from six stations (Atakum,Bafra, Çarşamba, Ladik, Havza, and Vezirköprü) with average rainfall and temperature records for many years participated inthe study. Also, Erinç, and Thorwhite climate classification systems were used in order to determine climate classification ofthe province. According to Erinç climate classification, the eastern parts of Samsun are located in the humid class while themiddle and western sections are in semi-humid class. When the Thornthwaite climate classification is taken into account, theeastern sections are found humid and the middle coast sections are fund humid and semi-humid. The high sections of the Bafradistrict and the Vezirköprü are semi-arid and less humid, while some of the Havza and Kavak districts in the inner part areclassified as semi-arid. According to Newhall model, soil temperature regime of all Samsun’ area was classified as Mesic. Interms of humidity regime, Ladik, Basin, and Vezirköprü are classified as Typic Xeric, Atakum and Bafra districts as WetTempustic and Çarşamba as Dry Tempudic. It is also suggested that the soil temperature and moisture distribution plotsobtained with the Newhall model will provide important support for soil water management and drought studies.