Mentha spicata L., Origanum onites L., Melissa officinalis L. ve Lavandula angustifolia Mill. Bitkilerinde Uçucu Yağ Oranı Üzerine Ontogenetik ve Diurnal Varyabilitenin Etkileri

Abstract

Bu çalışmada, Labiatae familyasına ait bazı bitkiler (Mentha spicata L., Origanum onites L., Melissa officinalis L. veLavandula angustifolia Mill.)’de ontogenetik ve diurnal varyabilitenin uçucu yağ oranı üzerine etkisinin araştırılmasıamaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’nin Orta Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Bafra Ovası koşullarında iki yıl süre ileyürütülmüştür. Çalışmada, üç farklı hasat dönemi (Çiçeklenme öncesi, % 50 çiçeklenme ve % 100 çiçeklenme) ve üç farklıhasat saati [sabah (07.00), öğle (13.30) ve akşam (19.00)] araştırma konusu olarak ele alınmıştır. Araştırma sonucuna göre uçucuyağ oranı değerleri, M. spicata, O. onites, L. angustifolia ve M. officinalis bitkilerinde sırasıyla % 0.83-1.75, % 1.50-2.67,% 0.25-1.33 ve % 0.13-0.50 arasında değişiklik göstermiş olup; M. spicata ve M. officinalis’de % 50, diğer bitkilerde ise tamçiçeklenme devrelerinde en yüksek değer ölçülmüştür. Hasat devreleri uçucu yağ oranını; M. spicata, ve L. angustifolia’daistatiksel olarak anlamlı derecede (p0.01) etkilerken, O. onites ve M. officinalis türlerindeki etkileri istatistiksel açıdanönemsiz bulunmuştur. Hasat saatlerinin uçucu yağ oranı üzerine etkisi ise tüm bitkilerde önemli ve/veya çok önemli olmuştur.Araştırma sonucuna göre, ontogenetik varyabilite bakımından M. spicata ve M. officinalis bitkilerinin % 50 çiçeklenmedöneminde, L. angustifolia ve O. onites bitkilerinin ise % 100 çiçeklenme döneminde hasat edilmesinin; diurnal varyabilitebakımından ise hasatların, M. spicata’da öğle, O. onites ve M. officinalis’te sabah, L. angustifolia’da ise akşam saatlerindeyapılmasının uygun olduğu önerilmiştir.

The aim of this study was to investigate the effect of ontogenetic and diurnal variability on the essential oil contentof some plants belonging to Labiatae family (Mentha spicata L., Origanum onites L., Melissa officinalis L. and Lavandulaangustifolia Mill.). The study was conducted for two years at Bafra plain of Central Black Sea Region in Turkey. In this study,three different harvesting stages (before flowering, 50% flowering and 100% flowering) and harvesting times [morning (07.00,noon (13.30), evening (19.00)] are considered as research subjects. According to the results of the study, the essential oil contentvalues of M. spicata, O. onites, L. angustifolia and M. officinalis plants varied between 0.83-1.75%, 1.50-2.67%, 0.25-1.33%and 0.13-0.50%, respectively; In M. spicata and M. officinalis, the highest value was measured at 50% flowering, while thehighest values was measured at full flowering on other species. Harvesting stages significantly affected essential oil contentin M. spicata and L. angustifolia (p0.01), whereas the effects on O. onites and M. officinalis species were not significant.The effect of harvesting times on essential oil content was significant and /or very significant in all plants. According to resultsof the research, in terms of ontogenetic variability, it is recommended that M. spicata and M. officinalis plants should beharvested at 50% flowering period, and L. angustifolia and O. onites plants should be harvested at 100% flowering period. In terms of diurnal variability, it was suggested that harvests should be done at noon in M. spicata, morning in O. onites and M. officinalis, and evening in L. angustifolia.