Azerbaycan' ın Şirvan Bölgesinde sulanan killi bir toprağın bazı fiziksel-kimyasal parametrelerinin değişimi

Abstract

Günümüzde tarım alanlarının bilinçsiz kullanımı ve ekoloji faktörlerin olumsuz etkisi sonucunda, toprakların fiziksel - kimyasal özelliklerinin optimum düzeyde olmaması ve bunların aradan kaldırılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada Azerbaycan'ın kurak iklime sahip Şirvan bölgesinin sulanan topraklarının bazı fiziksel- kimyasal parametrelerinin değişimi belirlenmiştir. Toprakların pH, değişebilir Na, bazı değişebilir bazik katyonların (Na, Ca,Mg) toplamı (DKT), humus ve 0.001mm fraksiyonları arasında fonksiyonel ilişkileri bulunmuştur. Bulunan ilişkilerle bölge topraklarının söz konusu parametrelerinin tahmin edilmesi mümkün gözükmektedir. Sulanan topraklarda tuz miktarının değişimi belirlenmiş, sulanan ve ikincil tuzlanan toprakların 0-50 cm ve 0-100 cm katmanlarında \beta tuzsuzlaşms (tuzlulaşma) katsayısının sırasıyla, - 0.247; - 0.196 ve - 0.043; - 0.041 olduğu saptanmıştır.

Nowadays, non-optimum level of soil's physico-chemical properties, which has occurred as a result o: unconscious exploitation of agricultural fields and negative effect of ecological factors, and solution of this problem have a very big importance. In this study, variation in some physico-chemical parameters of irrigated soils in Şirvan region oi Azerbaijan Republic, which has a dry climate, has been determined. The functional relationships among soils' pH variable Na, some exshangeable bazic cations (Na, Ca, Mg), humus and 0.001mm layers have been obtained. Th( estimation of regional soils' above mentioned parameters by using the obtained relationships seems to be possible. Thf variation in salt amount of irrigated soils has been determined by obtaining - 0.247; - 0.196 and - 0.043; 0.041 values o \beta coefficient of saltness or unsaltness in salt level, in 0-50cm and 0-100 cm layers of irrigated and secondary level salt] soils consecutively.